Magazyn6
8201

574

BUŁGARJA — BURGENLAND

3-letniej dyktatury stronnictwa chłopskiego Stambolijskiego, 1920*923, przez pół-dykta-turę Porozumienia Demokratycznego („De-mokratićeski Sgovor“) Cankowa i Lap-czewa, 1923-1931, do czysto parlamentarnych rządów bloku kilku partyj: demokratycznej Malinowa i Muszanowa, chłopskiej (rolniczej), nar.-liberalnej i radykalnej, 1973-1934. Dn 19. V. 1934 rząd Muszanowa został obalony przez zamach stanu, który wyszedł ze strony elementów wojskowych i zwolenników ustroju autorytatywnego. Konstytucja została zawieszona de facto, koła rządowe zaś zaczęły przygotowywać inną, mającą wprowadzić nowy ustrój o silnej egzekutywie i, prawdopodobnie, reprezentacji zawodowej. Gabinety przewrotowe zmieniły się parokrotnie, wszystkie jednak podkreślały, że nawrót do dawnego ustroju jest niemożliwy. M. in. za tych nowych rządów nastąpiło zbliżenie z Jugosławją, z czem równolegle rząd zlikwidował działalność organizacyj macedońskich oraz nawiązał stosunki z Sowietami. Położenie gospodarcze B. jest trudne, mimo zmniejszenia ciężarów reparacyjnych i rząd z trudem utrzymuje równowagę budżetową oraz stałość waluty, która zagranicą ma mimo to kurs o 15—20% niższy od oficjalnego.

Z końcem 1935 r. do władzy przyszli zwolennicy umiarkowanej reformy ustroju (Toszew, po nim Kioseiwanow), którzy przekreślili szereg reform twórców zamachu stanu z 19. V. 1934 r. Konstytucja z 1879 r. (1911) ma być z niewielkiemi tylko zmianami utrzymana.

Literatura: Balameaom La consUtuiion de Timovo. Sofia 1935.— BatotcskL Problemat bałkański. „Bellona” 1932. — natowski: Kfoestja Tracji. „Polityka Narodów” 1934. — Deabona: La Bułgarie aprls le traitt de NeuiUy, Pani 1980. — Ohenoff: Le traitć de paiz de NeuiUy au point de twe du droitinUmational, Sofio 1927. — Grabowski: Bułgarja po przewrocie (1923— 6). „Przegląd Polityczny”. Warszawa 1920. — Hajek: Bulga-rien unter der TUrkenhemchaft. Berlin 1925. — Howard: Uentrłe de la Bułgańe dans la guerre mondiale. „Les Bałkan ” VI, Nr. 8—9. Athines 1934. — Inanoff: Les Bułgara devant le congrłs de la paiz. Bsme 1919. — Keajakom Prinot kam diplom. istorija na Bałgarija. 3 t. Sofia 1925-6. — Lamouchot Quinze ans d'hitXoire baLkaniąut (1904—1919), Paris 1928. — Peyefft La rłnomtion bulgare. „Les Bałkans” VI, Nr. 12. Athłncs 1934. — Prost: La Bułgarie de 1912 & 1930. Paris 1931. — Radotlaroff: Bulgarien u. d. Weltkrisis. Berlin 1923. — Saradjian: Bibliographies balkanięues 1920 — 33, Paris (od 1931 r.). — Stanem Geschichte der Bulgaren. Leipzig 1918. — Stanem Bałgarija pad ago. Sofia 1936*. — Stanerz Istorija na nom Bałgarija (1878— 1928). Sofia 1929. — Od Wisły do Maricy (Bułgarja współczesna i jej stosunek do Polski). Warszawa 1927. — Zlatarmkb Istorija na 65fo. darzam, Sofia 1918, 1927 i 1934 (3 tomy) tot samo no niemiecku: Geschichte der Bulgaren. Leipzig 1918.

Henryk Batowskł.

Burgenland.

I. Kraj. 2. Historja.

1.    Kraj. B. prowincja autonomiczna republiki austrjackiej. Pow. 3 967 km². B. ciągnie się w postaci wąskiego pasa wzdłuż granicy węgierskiej. Posiada krajobraz pagórkowaty, a tylko na płn. wsch. obejmuje część niziny Węgierskiej. W części płn. zach. wznoszą się góry Litawskie (Leitha), a od nich na płd. leży duże jezioro Neusiedler (225 km²), otoczone bagnami.

Ludność trudni się głównie rolnictwem, dużą rolę odgrywa także gospodarka leśna. Pola uprawne zajmują tutaj 183000 ha, lasy 103 000 ha, łąki i pastwiska 63 000 ha, ogrody i sady 11 000 ha. Uprawia się pszenicę, żyto, jęczmień, owies, kukurydzę, ziemniaki, buraki cukrowe (przemysł cu-krowniany), owoce i wino. Hodowla obejmuje bydło rogate i świnie. Z płodów kopalnych — węgiel brunatny. Główne miasto Eisenstadt posiada ok. 5 000 mieszk.

Według danych z 1934 r. pod względem narodowościowym B. przedstawia się następująco:

Niemcy..........241    326

Serbowie i Chorwaci    ....    40 500

Węgrzy.......... 10    442

Cyganie.......... 6    507

Czesi........... 173

Słoweńcy......... 102

Słowacy ......... 84

Inni........... 313

Razem    .    299 447

Klim.

2.    Historja. Projekt odłączenia od Węgier B., który do 1921 r. wchodził w skład krajów korony św. Szczepana, lansowany był podczas wojny przez polityków czeskich i jugosłowiańskich, grupujących się na emigracji (Masaryk, Trumbić), którzy zamyślali stworzyć tą drogą korytarz słowiański łączący Czechy i kraje południowo słowiańskie. Ze strony austrjackiej akcję za przyłączeniem B. do Austrji wszczęto z końcem 1918 r. (baron Pauntz, deputowany socjalistyczny Heilinger). Na konferencji pokojowej działał w tym kierunku kanclerz Renner, popierany przez min. Benesza. 23. XII. 1920 r. Rada Ambasadorów postanowiła przyłączyć do Austrji część Zachodnich Węgier obszaru 5 055 km² z miastami Sopron (Oedenburg) i Kismarton (Eisenstadt). 4. I. 1921 kanclerz austrjacki Mayr oznaj-