Magazyn6
5801

950

DUMPING — DUNAJ

stępuje specjalnie pod kątem widzenia pomocy dla eksportu. Mówimy nawet o d. socjalnym, gdy specjalne obniżki plac, przedłużenie czasu pracy lub pogorszenie innych warunków pracy następuje tylko pod kątem widzenia pomocy dla eksportu.

Bardzo często nadużywa się w tym względzie pojęcia d., traktując go zbyt szeroko, jako zwiększoną zdolność konkuren-cyjną jakiegoś kraju na tle jego specyficznej sytuacji. Mówiło się wiele po wojnie

0    d. sowieckim, japońskim, niemieckim

1    t. d. na tle specyficznej sytuacji socjalnej, polityki płac lub polityki walutowej danego kraju. To już jest nadużywaniem pojęcia d., bo w tern znaczeniu każdy kraj ma swój specyficzny d. w jakimś okresie czasu i w jakimś przemyśle.

D. jest w istocie rzeczy niczem innem, jeno protekcjonizmem produkcji krajowej, zastosowanym do eksportu, a zagadnienie d. jest tylko częścią szerszego zagadnienia protekcjonizmu.

Pomiędzy protekcjonizmem celnym (przywozowym) a protekcjonizmem dumpingowym (wywozowym) zachodzi ta różnica, że w pierwszym przypadku produkcja protegowana jest przez utrudnienie przywozu, podczas gdy w drugim przypadku przez ułatwienia eksportowe. W obydwu przypadkach koszty protekcjonizmu ponoszą konsumenci i przemysły odbiorcze. Każdy z tych protekcjonizmów służy do łagodzenia i osłabiania skutków drugiego.

Obydwa protekcjonizmy charakteryzują się tern, że tracą wszelki sens w miarę rozszerzenia ich zasady na coraz to nowe gałęzie produkcji. Cel osiągają one tylko wówczas, gdy ograniczone zostają jedynie do pewnych nielicznych działów i obliczone są wyłącznie na okres przejściowy. Są one tern skuteczniejsze, im ciaśniejsze jest ich pole działania w przestrzeni (t. j. w działach produkcji) i w czasie.

Kiedy d. jest społecznie i gospodarczo pożyteczny, a kiedy nie — zagadnienie to jest bardzo skomplikowane i rozstrzygać je należy kazuistycznie.

Ogólnie określić to można w ten sposób, iż d. pożyteczny jest tylko wówczas, gdv niestosowanie go powoduje większe straty, aniżeli jego stosowanie. Oczywiście straty muszą być obliczone ogólnie, t. j. per saldo wszystkich gałęzi produkcji.

Znaczenie d. w gospodarstwie światowem po wojnie niesłychanie wzrosło w miarę postępującej merkantylizacji gospodarstwa światowego, w miarę wzrostu protekcjonizmu, prohibicjonizmu, zaostrzonych walk o rynki zbytu. D. jest dziś w istocie zjawiskiem bardzo rozpowszechnionem.

Jest on produktem teorji „bilansu handlowego", panującej dziś na świecie na tle powszechnego przekonania o niezwykłej cenności waluty, która istotnie przy powszechnym głodzie dewizowym (powstałym wskutek zaniku obrotów światowych) stała się specjalnie cenną, zwłaszcza dla krajów dłużniczych, nie mających dostępu do wielkich rynków międzynarodowych.

Szkody i korzyści tego powszechnego d. są dziś dość ograniczone, bo straty, powstałe przez d. własny, są częściowo wyrównywane przez korzyści cudzego d. Oddajemy wprawdzie własny towar poniżej kosztów, ale otrzymujemy i cudzy towar poniżej kosztów.

Ferdynand Zweig.

Dunaj.

D., rzymski Danubius, niem. Donau, węg. Duna, rum. Dunarea, najpotężniejsza po Wołdze rzeka europejska, powstaje w Niemczech pod m. Donaueschingen z połączenia dwu ze wschodnich zboczy Czarnego Lasu (Schwarzwald) spływających strumieni górskich — Brege i Brigach. Przepłynąwszy Bawarję, basen wiedeński, małą i wielką nizinę węgierską i nizinę mołdawską, uchodzi on do Morza Czarnego, dzieląc się p^rzy ujściu, u nasady swej potężnej, bagnistej delty, na trzy ramiona: Kilję, Sulinę i Ramię Św. Jerzego. Bieg D. obfituje w liczne przełomy, z których najpotężniejszym jest ponad ioo km liczący przełom przez pasmo gór Banackich, odnogę Karpat Siedmiogrodzkich (Żelazna Brama). Strugą swą przecina D. terytorja 7-miu państw, a to: Niemiec (647 km), Austrji (350 km), Czechosłowacji (172 km), Węgier (428 km), Jugosławji (595 km), Bułgarji (387 km) i Rumunji (845 km) — na znacznej długości spełniając rolę rzeki granicznej. Dotyczy to przedewszystkiem Czechosłowacji i Bułgarji, w których posiadaniu znajduje się tylko jeden brzeg rzeki, pie-wsza bowiem dzieli wody D. z Węgrami, druga zaś z Rumunją.

Długość D. wynosi 2 860 km, zaś obszar przezeń odwadniany 817000 km². Z licznych dopływów, jakie w ciągu swego dlu-