Magazyn6901

75

ELEKTRYFIKACJA

>

lub prawnych, którym nadano uprawnienie rządowe w myśl poprzedniej ustawy, od wszelkich podatków bezpośrednich państw, i samorz. oraz od szeregu opłat; ponadto, ustawa udziela prawa pierwszeństwa w nabywaniu niezbędnych do wykonywania uprawnienia gruntów przy parcelacjach nieruchomości ziemskich, przeprowadzanych na zasadzie ustawy o reformie rolnej, jak również w nabywaniu od państwa materja-łów budowlanych i opałowych, potrzebnych dla zakładu el. Warunkiem otrzymania tych ulg jest i) zobowiązanie uprawnionego do wybudowania i eksploatowania elektrowni, posiadających przynajmniej jedną z czynnych jednostek maszynowych o mocy io ooo kVA lub wyżej, a jeśli zużytkowywać będą jako źródło energji torf, węgiel brunatny, gazy ziemne lub spadki wodne — o mocy najmniej 3 ooo kVA, albo też 2) zobowiązanie wybudowania i eksploatowania linij el. o napięciu 30 ooo woltów lub wyżej. Celem głównym ustawy jest poparcie elektryfikacji okręgowej zgodnie z podziałem kraju na okręgi elektryczne, dokonanym przez Min. P. i H. — W woj. wschodn., gdzie elektryfikacja okr. przeważnie nie jest jeszcze możliwa — takich samych ulg udziela się również tym uprawnionym, którzy zobowiążą się wybudować i eksploatować jako przedsiębiorstwa użyt. publ. elektrownie o jakiejkolwiek mocy i napięciu, lub zakłady przesyłowo-rozdzielcze o napięciu 6000 woltów lub wyżej.

Elektryfikacja niezawodowa podlega ustawodawstwu el. tylko w zakresie przepisów, normalizujących napięcia i częstotliwość prądu, w celu umożliwienia współpracy technicznej między zakładami el., oraz w zakresie ogólnych przepisów policyjno-tech-nicznych, zabezpieczających życie i mienie ludności przed niebezpieczeństwem, jakie może wyniknąć z wadliwie zbudowanych urządzeń el.

Nad planowością w elektryfikacji czuwa w Min. P. i H. specjalne Biuro Elektryfikacji, przy którem pracuje Polski Komitet Energetyczny, jako organ doradczy i opinjo-dawczy. P. K. En. jest zarazem członkiem „Wszechświatowej Konferencji Energet." (World Power Conference) z siedzibą w Londynie, z którą współpracuje na polu racjonalizacji gospodarki energetycznej we wszystkich jej postaciach oraz dąży do udoskonalenia sposobów wyzyskania źródeł energji. — Z innych instytucyj. biorących udział w elektryfikacji kraju wymienić należy Stów. Elektryków Pol. i Związek Elektrowni Pol. — S. E. P. jest organizacją naukowo-techniczną, która zajmuje się sprawami, dotyczącemi całokształtu zadań elektrotechniki. W szczególności S. E. P. opracowuje przepisy i normy elektrotechniczne, tak niezbędne do racjonalnego rozwoju elektryfikacji. Organem S. E. P-u jest „Przegląd Elektrotechniczny". — Celem Związku Elektrowni Pol. jest obrona interesów i rozwój elektrowni. W myśl tych założeń Związek zabiegał między innemi o stworzenie polsk. ustawodawstwa el. w dziedzinie zagadnień technicznych i gospodarczych, obchodzących elektrownie, zorganizował i prowadził propagandę zużycia elektryczności, wreszcie wydaje perjodycz-nie książkę p. t. „Gospodarka Elektryczna w Polsce", stanowiącą źródło wszelkich wiadomości niezbędnych każdemu, kto bierze praktyczny udział w elektryfikacji kraju.

3. Elektryfikacja a życie gospodarcze. W ostatnich czasach, a głównie po powstaniu w 1925 r. Wszechświatowej Konf. Energetycznej wśród elektryków-ekonomi-stów coraz bardziej ugruntowuje się przekonanie, że wielkość zużycia energji el. jest wykładnikiem uprzemysłowienia danego kraju, a wskaźnik elektryfikacji nietylko wyraża konjunkturę w tej dziedzinie (o ozem wspomnieliśmy już poprzednio ale i w produkcji przemysłowej,

0    czem świadczą przykłady Anglji, Niemiec

1    St. Zjedn.

Świadomość tego związku zachęca do podjęcia prób obrazowania aktywności przemysłowej w Polsce zapomocą wskaźnika elektryfikacji, mimo tego, że stopień uprzemysłowienia i elektryfikacji naszego kraju daleko odbiega od szeregu innych państw. — Jak wiadomo, ogólny wskaźnik produkcji przemysłowej podawany przez nasz Inst. Badań Konj. Gospodar. i Cen otrzymuje się jako średnia arytmetyczna wskaźników produkcji górnictwa i hutnictwa oraz prod. przemysłów przetwórczych, z zastosowaniem wag i uwolnieniem od wahań sezonowych. Energja el. w skład wskaźnika Instytutu nie wchodzi. Części składowe wskaźnika elektryfikacji, t. j. wytwórczość w kilowatogodzinach i moc za-inst. elektrowni w kilowatach, otrzymuje się: pierwszą — przez odczytanie liczników, rejestrujących ilość wytworzonej w danym