Magazyn6d501

641

HOOYER HERBERT CLARK — HOTENTOCI

mu demokratycznemi przeciwnikowi Roose-veltowi, który niebawem wkroczył na drogę wielkich świadczeń ze skarbu państwa na roboty publiczne i ubezpieczenia społeczne. Przy wyborach r. 1936 (zakończonych po-nownem zwycięstwem Roosevelta) kandydatura H. już nie była stawiana.

Literatura : Adama James Trualotr: Th Epic of America. London 1932. — Beard Charles and Mary: The Rise of American Ctmlization. N. York 1928. — Beard Charles and William: The American Lewathan: the Republic *» the Machinę Age. N. York 1930.

R. Dyboski.

Horthy Miklós.

Mikołaj vitez Horthy de Nagybanya, regent królestwa Węgier, urodził się 18. VI. 1868 r. w majątku rodzinnym Kenderes. Ukończył akademję morską we Fiume i wstąpił do marynarki wojennej austro-węgierskiej. W 1894 r. jako podchorąży wyruszył na pokładzie okrętu „Saida“ w dwuletnią podróż na wschód. W 1897 r. został podporucznikiem II klasy okrętu linjowego, stopień 1 klasy otrzymał w 1900 r. Wkrótce potem zetknął się po raz pierwszy ze sprawami politycznemi. Z powodu niepewnej sytuacji na Bliskim Wschodzie mocarstwa utrzymywały okręty wojenne u wejścia do Złotego Rogu; Austro-Węgry wysłały tam okręt ,,Taurus“, którego dowództwoobjął H. Wysyłane do Wiednia raporty H. zawierały bystre spostrzeżenia polityczne, to też miody komendant zwrócił na siebie uwagę cesarza, następcy tronu i ministerstwa spraw' zagranicznych. Po wypełnieniu owej misji wojskowo-politycznej na wodach tureckich otrzymał H. nominację na kapitana fregaty i został adjutantem przybocznym cesarza i króla Franciszka Józefa. Funkcje te pełnił do wybuchu wojny światowej z krótką przerwą podczas wojny bałkańskiej w 1912 roku, kiedy dowodził okrętem wojennym „Budap>est“. W czasie wielkiej wojny wypróżnił się zarówno talentami wodza, jak i brawurową odwagą osobistą. Pomiędzy jego czynami wojennemi zasługuje na uwagę zwycięstwo odniesione nad flotą włoską w bitwie morskiej niedaleko Otranto 14. V. 1917 r. W 1918 r. otrzymał nominację na kontradmirała i objął naczelne dowództwo floty austro-węgierskiej. Po wybuchu rewolucji H. brał żywy udział w zwalczaniu bolszewizmu, w czerwcu 1919 r. objął w rządzie antybolszewickim hr. Juljusza Karolyi’ego w Szeged tekę ministra wojny i zajął się organizacją wojsk narodowych. Na ich czele wystąpił zbrojnie przeciwko bolszewikom, a po obaleniu rządu Beli Kuhna i wycofaniu okupacyjnej armji rumuńskiej odbył 16. XI. 1919 r. wjazd do Budapesztu. Rząd, utworzony p>o obaleniu bolszewizmu, stanął na stanowisku ciągłości prawa i konstytucji węgierskiej. To też zgromadzenie narodowe, wybrane w styczniu 1920 r., miało za zadanie przystosowanie dawnej konstytucji i dawnych praw do zmienionych warunków powojennych. Wobec tego, że król Karol IV nie mógł z przyczyn natury zewnętrznej sprawować władzy monarszej, zgromadzenie narodowe obrało 1. III. 1920 r. H. regentem Węgier, oddając mu władzę najwyższą w państwie do czasu ostatecznego uregulowania sprawy królewskiej. Władza regenta była kilkakrotnie rozszerzana (ustawą XVII z 1920 r., ustawą XXIII z 1933 r.), ostatnio w lipcu 1937 ^r- Ta ostatnia ustawa określa dokładnie sposób wyboru regenta w razie opróżnienia tego urzędu. H. przez swój gorący patrjotyzm, sumienne przestrzeganie obowiązujących ustaw i niewątpliwy zmysł polityczny zdobył sobie w kraju i zagranicą wielki autorytet. Węgrzy widzą w swym regencie upostaciowanie tężyzny narodowej i wiary w lepszą przyszłość po klęsce.

J. RajewslW.

Hotentoci.

H. jest to pierwotny lud Afryki, pochodzenia buszmeńskiego, wcześnie skrzyżowany z Hamitami. Pod względem fizycznym H. podobni są do Buszmenów; różnią się od nich nieco wyższym- wzrostem i dłuższą i węższą głową. Dawną ich ojczyzną jest prawdopodobnie Kraina Wielkich Jezior, skąd zostali wyparci na południe przez ludy Bantu, poczem zajęli całą niemal południowo-zachodnią Afrykę wraz z Krajem Przylądkowym. Pod naporem zaś Europejczyków cofnęli się znów ku północy, skutkiem czego obecnie zamieszkują część Afryki płd.-zach. na północ od rzeki Oranje. H. zajmują się pasterstwem, mają niezmiernie ciekawe obyczaje i strukturę społeczną. Rasowo najczystszy pozostał szczep Nama. Język hotentocki należy do grupy języków hamickich z naleciałościami buszmeńskiemi.

Jerzy Loth.