Magazyn6�401

820

JAWNA SPÓŁKA

są pochodzenia wcześniejszego (komandytowa spółka).

Spółka jawna, należąc do grupy spółek osobowych (wraz ze spółką komandytową), różni się zasadniczo od spółek kapitału (akcyjnej i z ograniczoną odpowiedzialnością) specjalnem unormowaniem stosunków wewnętrznych i zewnętrznych spólników, które stanowią o jej zdolności obrotowej. Stosunki wewnętrzne może spółka uregulować w sposób najrozmaitszy, gdyż przepisy Kodeksu Handlowego (K. H.) w tym przedmiocie mają charakter dyspozytywny (przeważnie), natomiast stosunki zewnętrzne (odpowiedzialność spólników względem trzecich) mają charakter stały i przepisy do nich odnoszące się należą do bezwzględnie obowiązujących.

2. Spólniey, ich odpowiedzialność i rozmiar przedsiębiorstwa spółki. Spółka jawna składa się zwykle z niewielkiej ilości spólników, którzy się zrzeszają, mając do siebie pełne zaufanie. Sporną jest kwestja, czy w skład spółki jawnej, jako jej spólniey, mogą wchodzić spółki kapitału (akcyjna i z ograniczoną odpowiedzialnością); przeważa pogląd, iż możność odwołania w każdej chwili zarządców tych spółek i odmienność przepisów bilansowych stoją na przeszkodzie wejściu spółek akcyjnych lub z ogr. odp. do spółki jawnej w charakterze jej spólników. Również przeważa pogląd, iż spólnikiem spółki jawnej nie może być inna spółka jawna, gdyż zmiana w składzie spółki, któ-raby była spólnikiem, odbijałaby się na samej spółce.

Bez zezwolenia spółki spólnik nie może ustąpić trzeciemu swego udziału w spółce; wypływa to z charakteru osobowego spółki. Spółka działa nazewnątrz pod firmą, która tworzy się od nazwiska spólników wszystkich, paru lub jednego z dodatkiem, wskazującym na istnienie spółki. Najistotniejszą cechą spółki jest odpowiedzialność spólników z całego ich majątku względem trzecich nieograniczona (bo wewnątrz spółki jest ona ograniczona) oraz solidarna; na nieograniczonej odpowiedzialności spólników opiera się zaufanie osób trzecich do tego rodzaju spółek; z tego też powodu sam kapitał spółki nie odgrywa roli. Wogóle, można powiedzieć, iż spółka, w której spól-nicy odpowiadają w sposób nieograniczony, jest zawsze spółką jawną, to też K. H. wyraża się, że spółka jawna jest spółką, która prowadzi przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze, a nie jest inną spółką handlową t. j. ani komandytową, ani akcyjną, ani z ogr. odp., w których to spółkach zachodzi ograniczona odpowiedzialność spólników. Solidarna odpowiedzialność oznacza, iż każdy ze spólników odpowiada sam za całość długu; umowa temu przeciwna byłaby względem trzecich nieważna.

Spółka jawna musi prowadzić przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze. Jakie przedsiębiorstwa uważa się za prowadzone w większym rozmiarze, wskazuje rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z 23 października 1936 r. (Dz. U. R. P. Nr. 84, poz. 590). Między innemi rozporządzenie to stanowi, iż do wymienionych wyżej przedsiębiorstw należą te, których obrót roczny przewyższa 100 000 zł, a nawet bez względu na wysokość obrotu i bez względu na zaliczenie do tej lub innej kategorji (w myśl ustawy o p>aństw. podatku przemysłowym) za przedsiębiorstwa w większym rozmiarze uważa się te, które za takie uznane będą przez właściwą izbę przemysłowo-handlową, a należą do kilku osób, które zawarły umowę celem prowadzenia wspólnego przedsiębiorstwa według zasad, odpowiadających przepisom K. H. o spółce jawnej.

Należy zaznaczyć, iż te zrzeszenia, które na zasadach, odpowiadających przepisom K. H. o spółce jawnej, prowadzą przedsiębiorstwa zarobkowe nie w większym rozmiarze, podlegają nie przepisom prawa handlowego o spółce jawnej, a przepisom Kodeksu Zobowiązań o spółce cywilnej.

Spółki jawne nie podlegają podatkowi dochodowemu; dochód z tego rodzaju spółek opodatkowuje się odrębnie, jako dochód poszczególnych spólników.

Przepisy K. H. o spółce jawnej, prócz norm ogólnych, zawierają regulację stosunku spółki i spólników do osób trzecich, stosunków wewnętrznych spółki, rozwiązania i likwidacji spółki, jako też zajmują się przedawnieniem roszczeń do spólników spółki rozwiązanej (art. 75—157 K. H.).

3. Zasady interpretacyjne, powstanie, zarejestrowanie i istota prawna. K. H. ustanawia ważną zasadę, iż do spółki jawnej nie stosują się przepisy Kod. Zobowiązań o spółce cywilnej; znaczy to, iż przy wykładni przepisów K. H. o spółce jawnej nie można, wbrew art. 1 K. H., posiłkować się (jak to stanowią prawo niem. i franc.) przepisami prawa cywilnego o spółce, co nie wyklucza