Magazyn68001

376

KONWERSJA

skrybowana w gotówce lub określonych rodzajach pożyczek państwowych.

K. z punktu widzenia techniki można podzielić na następujące rodzaje: i) k. al pari: zamiana dawnych papierów na nowe odbywa się w stosunku ioo za ioo kursu nominalnego, 2) k. niżej pari: za dawny papier

0    wartości nominalnej ioo daje się więcej niż ioo jednostek wartości nominalnej w nowym papierze, 3) k. z dopłatą (con-version avec soulte). K. ta pozwala zdobyć nowe środki gotówkowe. Państwo proponuje właścicielom pożyczek utrzymanie dotychczasowego oprocentowania pod warunkiem wpłacenia dodatkowego kapitału. K. z dopłatą w prakyce przybierała różne postacie. Czasami jest dokonywana jako operacja fakultatywna, zwłaszcza w wypadku, gdy pożyczka jeszcze nie doszła do kursu nominalnego. Czasami znów polega na konsolidacji kilku pożyczek. Np. ą¹/^ pożyczka jest notowana na giełdzie 95, a 3% — 75. Proponuje się zamianę każdych dwóch obli-gacyj 4^2% pożyczek na 3 obligacje 3% pożyczki po wpłaceniu dodatkowo gotówką 25; przy wyżej podanych kursach daje ta operacja zysk 10 w porównaniu z dokonaniem tejże tranzakcji na giełdzie (3 X y 5 — 2 X 95 = 225 — 190 = 35). K. z dopłatą pod względem technicznym wydaje się publiczności dosyć skomplikowana

1    dlatego też naogół trudna jest do przeprowadzenia. Tego typu konwersję przeprowadził Fould w roku 1862 we Francji. Mianowicie zamieniono pożyczkę 4Va%' i 4% na 3%.

Sukces operacji konwersyjnej zależy od szybkości i sprawności przeprowadzenia całej akcji przez państwo; zamiany starych pożyczek na nowe należy dokonać w okresie bardzo krótkim, by w międzyczasie nie zjawiła się możliwość korzystniejszej lokaty kapitałów pieniężnych. Sukces tej operacji zależy też od wybrania odpowiedniego okresu, wykorzystania nastroiów publiczności i rynku, współpracy z bankami kredytu krótkoterminowego, a przedewszystkiem od pomocy i współdziałania banku emisyjnego, który przez swą politykę stopy dyskontowej w znacznym stopniu decyduje o ostatecznym wyniku operacyj konwersyjnych.

3. Konwersja przymusowa. Zamiana pożyczki starej na nową polega nietylko na samowolnem, jednostronnem obniżeniu przez państwo procentu, ale nieraz na zmniejszeniu nominalnej wysokości kapitału pierwotnie pożyczonego. Czasami państwo odracza termin spłaty pożyczki, płacąc jednak procenty w dalszym ciągu.

Tego rodzaju k. stosowane są w wypadku finansowego bankructwa dłużnika. W okresie ostatniego kryzysu na uzasadnienie takiej operacji podaje się zmiany siły nabywczej pieniądza. Na skutek wielkiego spadku cen rentjerzy realizują przypadkowe i nieuzasadnione zyski w postaci zwiększonej siły nabywczej otrzymywanego procentu i spłaconego kapitału. Na drodze administracyjnych zarządzeń rząd stara się ustalić w stosunkach krajowych zmienioną równowagę między wierzycielem, a dłużnikiem, którym w większości wypadków jest państwo; w stosunkach międzypaństwowych przez tego rodzaju operacje ponadto usiłuje się przywrócić przynajmniej częściowo równowagę bilansu płatniczego i stworzyć możność transferowania zagranicę należnych sum na obsługę pożyczki (spłata procentów i rat amortyzacyjnych). Wierzyciel zagraniczny zgadza się na takie załatwienie sprawy* gdyż kosztem pewnych strat otrzymuje procenty i zwrot kapitałów, których spłata zostaje wstrzymana na skutek wprowadzenia ograniczeń dewizowych i zawieszenia transferu płatności zagranicznych. W dziedzinie konwersyj o charakterze przymusowym (pod względem formalnym i faktycznym) na pierwsze miejsce wysuwają się Niemcy, które obniżyły wysokość pierwotnie pożyczonego kapitału o 40%, a nawet w niektórych wypadkach i więcej. Czasami stosuje się przy k. przymusowej inne normy zmniejszenia procentu i kapitału w stosunku do zagranicznych posiadaczy papierów państwowych, emitowanych zagranicą, a inne do krajowych posiadaczy tychże papierów.

4. Konwersja po okresie inflacji. K. ta co

do swego charakteru jest przymusowa, gdyż wierzyciel w większości wypadków (poza wypadkiem istnienia t. zw. „klauzuli złotej" — zastrzeżenia spłaty procentów i kapitału w równowartości złota) nie może dochodzić swych strat na drodze procesu prawnego, zależąc wyłącznie od decyzji dłużnika — państwa, które stanowi o sposobie traktowania i przerachowania swych długów, jako też i innych długów.

K., przeprowadzona po okresie inflacji, ma na celu danie pewnej satysfakcji właści-