Magazyn63501

531

LIGA NARODÓW

dodatkowe miejsca niestałe, czy zamieni oba lub jedno na ostateczne, czy, wreszcie, utrzyma jeszcze na jakiś czas obecne prowizor jum.

Mandat członka niestałego trwa 3 lata. Co roku wygasają mandaly 3 członków Rady t. zn., że w ciągu 9 lat wszystkie miejsca niestałe podlegają kolejnym wyborom. Oczywiście w 1939 ^r- wyjątkowo wygasną mandaty 5 członków Rady, gdyż prócz trzech zwykłych mandatów wygasają też wtedy oba mandaty prowizoryczne. Zasady wyborów ustalane są większością */* głosów przez Zgromadzenie, które tą samą większością może przedłużyć lub skrócić czas trwania mandatu członków niestałych. Członek Ligi, który zasiadał 3 lata w Radzie i którego mandat wygasa, nie może być ponownie w ciągu następnych 3 lat wybrany, jeżeli Zgiuinadzenie przedtem nie zgodzi się na to większością */* głosów. Zasada ta utrudnia ciągłe piastowanie przez to samo państwo mandatu niestałego dzięki powtarzającym się co 3 lata wyborom i ma na celu ułatwienie kolejnego zasiadania w Radzie jak największej liczbie członków Ligi. Wyjątki od tej zasady tłumaczą się tern, że są państwa, które nie są jeszcze uważane za Wielkie Mocarstwa i którym Liga nie zdecydowała się przyznać raz na zawsze i nieodwołalnie stałego miejsca, a których stała obecność w Radzie mimo to uważana jest za konieczną. Państwa te mają t. z w. miejsca półstałe t. j. wybierane są, coprawda, jak inni członkowie niestali Rady, na trzy lata, ale Zgromadzenie co trzy lata przed następnemi wyborami przyznaje im w drodze wyjątku możność reelek-cji większością */i głosów. Jednocześnie w Radzie może być co najwyżej 3 półstałych członków. Od czasu wprowadzenia tego systemu t. j. od roku 1926 miejsca półstałe w Radzie posiadały Polska i Hiszpa-nja. W roku 1936 trzecie miejsce półstałe otrzymały Chiny, natomiast w r. 1937 Hi-szpanja, której sytuacja międzynarodowa uległa osłabieniu skutkiem wojny domowej, straciła miejsce półstałe, nie otrzymawszy */» głosów Zgromadzenia. Polska, wvbr ina po raz pierwszy do Rady w 1926 r., zasiadała w Radzie od tego czasu nieprzerwanie aż do 1938 r., kiedy z prawa reelekcji zrezygnowała. Niektóre inne państwa, jak np. Turcja, napróżno starały się o reelekcję, nie mogąc otrzymać */» głosów Zgromadzenia.

Z wyjątkiem miejsc półstałych inne mandaty w Radzie nie są odnawiane t. zn., że przechodzą z rąk do rąk co 3 lata, przez co przytłaczająca większość członków Ligi ma możność zasiadania w Radzie. W ciągu długoletniej praktyki przyjęło się, że Zgromadzenie przy wyborach do Rady uwzględnia następującą reprezentację grup państw: republiki lacińsko-amerykańskie (3 miejsca), dominjony brytyjskie (jedno), Mała Ententa (jedno), państwa skandynawskie (jedno), państwa aziatyckie (jedno). W chwili obecnej, na 11 miejsc obieralnych — dwa są półstałe, siedem należy do grup państw, dwa (praktycznie są to dwa miejsca prowizoryczne, istniejące do 1939 r.) pozostają dla członków Ligi niezgrupowanych.

Zgromadzenie może w każdej chwili, większością */* głosów, unieważnić mandaty wszystkich niestałych członków Rady i dokonać nowych wyborów.

Rada zbiera się na zwykłe sesje 4 razy do roku: w styczniu, w maju, we wrześniu przed rozpoczęciem się Zgromadzenia i następnie w czasie ZgioinaJzenia, zaraz po odnowieniu składu Rady przez coroczny wybór trzech nowych członków niestałych. Poza tem, w razie potrzeby, Rada zwoływana jest na sesje nadzwyczajne. Przewodniczącym Rady jest jeden z członków Rady, którzy wedle kolejności alfabetycznej nazw krajów spełniają te funkcje w okresie od jednej sesji zwyczajnej do następnej. Z reguły, sprawy, które mają być przedmiotem decyzji Rady, są powierzane jednemu z członków Rady, który opracowuje je przy pomocy Sekretarjatu Ligi, jako sprawozdawca. Kwestje, któremi Rada zajmuje się stale, są podzielone na grupy, przydzielone poszczególnym sprawozdawcom (np. przedstawiciel Polski w Radzie miał przez szereg lat sprawy ekonomiczne). Dla problematów bardzo skomplikowanych, albo bardzo delikatnych, co do których trudnoby jednego członka Rady obarczać całą odpowiedzialnością, powoływane są Komitety kilku członków Rady (zwykle trzech, czasami pięciu).

W r. 1933 uczyniona została próba, aby nietylko de facto, ale także de jurę stali członkowie Rady konsultowali się wzajemnie i przygotowywali w swem gronie politycznie ważniejsze decyzje Rady i Zgromadzenia. Mianowicie, czterej ówcześni stali członkowie Rady: Anglja, Francja,