Magazyn64701

743

LUDNOŚĆ

TABL. 4. RZECZYWISTE ZGONY WŚRÓD BIAŁEJ LUDNOŚCI STANÓW ZJEDNOCZONYCH A. P. W ROKU 1935 W PORÓWNAŃ [U ZE ZGONAMI (LICZBY TEORETYCZNE), KTÓRE PO-WINNYBY WYPAŚĆ, GDYBY W TYM ROKU UMIERALNOŚĆ WEDŁUG WIEKU I PŁCI

BYŁA TAKA, JAK W ROKU 1900.

Przyczyny zgonów	Zgony w 1935 r.		Życie uratowane wskutek spadku umieralności	Życie stracone wskutek wzrostu umieralności
	Istotne	Gdyby panowała umieralność z r. 1900
Wszystkie przyczyny . . .	1 207 359	1 975 761	768 402	__
Gruźlica, wszystkie postacie........	51 269	224 384	173 115	—
Grypa i zapalenie płuc . .	110 191	232 187	121 996	—
Zaburzenia żołądkowo-jelitowe.....	17 018	125 448	108 430	—
Najważniejsze choroby wieku dziecięcego . . .	13 182	72 127	58 945	—
odra..................	3 435	12 590	9 155	—
płonica..... . .	2 646	9 336	6 690	—
krztusiec.......... .....	3 673	10 715	7042	—
błonica.............	3428	39486	36 058	—
Dur brzuszny i paradury	2 386	35 ^652	33 266	—
Zapalenie nerek ....	89 240	115 239	25 999	—
Krwotok mózgowy ...	85 732	102 535	16 803	—
Zakażenie połogowe	10 018	14 5°4	4 486	—
Wada serca .... • • . .	212 167	153 584	—	58 583
Rak...............	129 124	86 103	—	43 021
Cukrzyca...... .........	26 606	14 301	—	12 3°5
Przyczyny zewnętrzne (wyjąwszy samobójstwo) .	94 851	84 688	—	10 163
Pozostałe przyczyny.............	365 575	715 009	349 434	—

Źródło: Statistical Bulletin, Metropolitan Life Insurance Company, Volume 18, Number 11, Novem-ber 1937.

7. Świadectwa zgonu. Za podstawę statystyki przyczyn zgonów można brać wyłącznie świadectwa wystawiane przez lekarzy leczących. Tylko lekarz, który chorego znał za życia i w ostatniej chorobie go badał, może pretendować do ustalenia przyczyny zgonu. Rozpoznanie pośmiertne na podstawie oględzin zwłok jest bez wartości, nawet jeżeli jest dokonane przez lekarza. Sekcje, jako zjawisko masowe, nie mogą wchodzić w grę, przytem same przez się są też niewystarczające. Stąd poziom statystyki przyczyn zgonów zależy przedewszystkiem od liczby lekarzy w kraju i ich rozsiedlenia; tylko w krajach, w których sieć lekarska jest gęsta i lekarze są dostępni dla ogółu ludności ten pierwotny materjał może być wartościowy. Dlatego kraje takie jak An-glja, Szwajcarja, Holandja, Danja, Szwecja, w dużej mierze Niemcy mogą się poszczycić za przeciąg ostatnich lat kilkudziesięciu znacznemi sukcesami w dziedzinie rejestracji przyczyn zgonów; naturalnie, że poza udostępnieniem opieki lekarskiej na polepszanie statystyki wpływa również stopniowo wychowywanie lekarzy, a nawet ludności w tym kierunku. Znacznie gorzej przedstawia się dokładność w rejestracji w krajach łacińskich, gdzie jedną z bardzo ważnych przeszkód jest tradycja tajemnicy lekarskiej (Francja) swoiście ujmowana. Idealne rozwiązanie tego zagadnienia znalazła Szwajcarja, wprowadzając podwójne świadectwa przyczyn zgonów: jedno dla celów wyłącznie statystycznych niedostępne dla nikogo, drugie dla urzędów stanu cywilnego. W krajach anglosaskich tajemnica lekarska nie stoi na przeszkodzie stałemu ulepszaniu dokładności rejestracji, choć np. w Anglji świadectwa zgonów są w urzędach dostępne dla publiczności.

Statystyka przyczyn zgonów w Polsce jest bardzo niedokładna. Tłumaczy się to przedewszystkiem brakiem dostatecznie gęstej sieci lekarzy, na skutek czego znaczna część naszej ludności wiejskiej choruje i umiera bez pomocy lekarskiej, a więc i bez rozpoznania choroby.

8. Międzynarodowe mianownictwo przyczyn zgonów. Mianownictwo chorób (a z tem i przyczyn zgonów) różni się bardzo nawet w poszczególnych dzielnicach tego samego kraju, gdyż jest zależne od wytworzonych latami poglądów, od szkół panujących, od powag naukowych, dominujących w danem środowisku lekarskiem. Różnice między