Magazyn62201

818

ŁACIŃSKA UNJA MONETARNA

ku 1876 podwyższono ogólny kontyngent

0    120 milj. fr., ale zmniejszono go znacznie w roku 1877.

Zmiany wprowadzone w latach 1874 do 1877 stopniowo zmieniły charakter unji łacińskiej. Srebro jako kruszec walutowy straciło na znaczeniu, mennica miała prawo zakupywać ten kruszec w ograniczonych ilościach, a pięciofrankówki srebrne do pewnego stopnia upodobniły się do srebrnych monet zdawkowych, wobec wyznaczenia kontyngentów, jakie mogły wybijać mennice poszczególnych państw. Coraz bardziej oddalano się od bimetal izmu czystego do bimetalizmu ograniczonego. Wreszcie w roku 1878 wprowadzono radykalną zmianę, mianowicie na konferencji w dniu 5 listopada zawieszono bicie pięciofrankówek srebrnych. Tak powstał system monetarny, znany pod nazwą „bimetalizmu ułomnego".

W dalszym ciągu krajowe monety złote

1    pięciofrankówki srebrne były pełnym prawnym środkiem płatniczym bez ograniczenia sumy; banki emisyjne państw unji miały prawo wymieniać swe banknoty na te monety; odpowiednio do tego, w jakim stopniu korzystały banki z tego uprawnienia, system monetarny przypominał więcej lub mniej monometalizm złoty, cena złota odpowiednio wzrastała ponad ustaloną przez ustawę cenę monetarną. W wyniku tych zarządzeń i zmian poszczególne systemy monetarne każdego z państw unji były z sobą związane jednakową stopą menniczą dla złota oraz przepisami, odnoszącemi się do monet złotych i srebrnych innych członków unji, jako prawnego środka płatniczego w stosunku do kas państwowych. System monetarny tak zorganizowany istniał faktycznie do wybuchu wojny europejskiej, formalnie zaś do ostatecznego zlikwidowania unji łacińskiej w roku 1921.

W roku 1878, wobec wzrostu ludności, zwiększono globalne sumy monet zdawkowych (przy zachowaniu kwoty sześciu franków na mieszkańca).

Układ, zawarty w roku 1878, wszedł w życie z dniem r stycznia 1880 roku i miał obowiązywać do 1 stycznia 1886 roku. Automatycznie miał być przedłużany z roku na rok, jeśli nie był na rok przedtem wymówiony.

Na konferencji państw unji w roku 1885 poważnie zastanawiano się, czy należy przedłużać umowę i czy poszczególni członkowie unji nie powinni odzyskać swobody w dziedzinie polityki monetarnej. Jeden wzgląd odegrał decydującą rolę: likwidacja unji była związana z koniecznością wycofania przez poszczególne państwa monet srebrnych, obiegających poza własnem teryto-rjum; to pociągnęłoby duże wydatki i mogłoby wywołać pośrednio zaburzenia ekonomiczne. W rezultacie ograniczono się jedynie do uzupełnienia umowy z roku 1878 umowami zawartemi w dn. 6. XI. 1885 r. i 12. XII. 1885 r., zawierającemi t. zw. „klauzulę likwidacyjną", przewidującą sposób wycofania pięciofrankówek srebrnych, obiegających poza terytorjum własnego państwa w wypadku ostatecznego rozwiązania unji.

Nowozawarta umowa miała obowiązywać do dnia 1. I. 1891 r. Jeśli nie byłaby wymówiona na rok przed tym terminem, automatycznie miała być przedłużona na rok następny. Natomiast w wypadku wymówienia umowy każde z państw było obowiązane wymienić swe pięciofrankówki srebrne, obiegające na terytorjum innych państw unji, na monety złote, w terminie do 1 października roku następującego po roku wymówienia z tern, że zapłata zostanie dokonana w ciągu pięciu lat od chwili wygaśnięcia umowy. Srebrne monety zdawkowe w dalszym ciągu miały być bite w sumie sześciu franków na mieszkańca do globalnej wysokości (w miljonach franków): dla Francji, Algieru i kolonij — 256, Grecji — 15, Włoch — 182,4, Szwajcarji — 19, Bel-gji — 35,8. Ponadto Belgja miała prawo wybić 5 miljonów franków, zużywając w tym celu swe pięciofrankówki srebrne.

Po roku 1885 nie wprowadzono zasadniczych zmian do unji, na późniejszych konferencjach zajmowano się jedynie dwoma problemami: 1) stopniowem likwidowaniem obiegu pięciofrankówek srebrnych, 2) usuwaniem skutków, jakie następowały w związku z deprecjacją pieniądza papierowego niektórych państw unji i stąd wynikającym przypływem do innych państw unji pięciofrankówek srebrnych oraz srebrnych monet zdawkowych.

Umową z dnia 29. X. 1897 roku powiększono kontyngenty monet srebrnych zdawkowych o 6 miljonów fr. dla Belgji, 130 dla Francji, Algieru i kolonij, 30 dla Włoch, 3 dla Szwajcarji. Obieg monet zdawkowych starano się stworzyć kosztem obiegu pięciofrankówek srebrnych, tak np. na zwiększony kontyngent dodatkowy w wysokości 169