Magazyn6 4101

937

MIĘDZYNARODÓWKI

1848, przypada na czas rozkwitu organizacji „Braci demokratów". Dlatego też niewątpliwie twierdzić można z całą pewnością, że ruch ten, który w sposób możliwie zwięzły został wyżej scharakteryzowany, przygotował grunt dla pierwszej międzynarodówki, a przez to i dla następnych.

2. I-a międzynarodówka 1864— 1872. W 1862 r. otwarta została wystawa wszechświatowa w Londynie, na którą wyjechali z Francji i Niemiec robotnicy celem porozumienia się z robotnikami angielskimi. Na mitingu, urządzonym na cześć Polski, robotnicy angielscy zwrócili się do francuskich z wezwaniem stałego omawiania swoich wspólnych interesów Wezwanie to zostało przyjęte jak najlepiej; postanowiono nadal zachować stałą łączność celem ustalenia między sobą trwałych stosunków. W 1863 r. nastąpiły spotkania mniej liczne niż w roku poprzednim w Paryżu i Londynie, w czasie których omawiano w dalszym ciągu sprawy wspólne. Dnia 28 sierpnia 1864 r. angielskie związki zawodowe (tak zwane tra-de-uniony) zorganizowały wielki miting na cześć Polski, walczącej o zdobycie niepodległości i zaprosiły nań robotników z poza granic Anglji. Ci zjechali się i na wspól-nem zebraniu po mitingu postanowili zorganizować jawne Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników. Na zebraniu tem był obecny i Marx; większość składała się z członków trade-unionów. Ta robotnicza międzynarodówka miała być organizacją jawną, chodziło bowiem o to, aby ogarnęła ona szerokie masy proletarjatu, co było możliwem tylko przy względnej tolerancji rządów. Mara od samego początku odgrywał główną rolę w tworzeniu tej nowej organizacji. Mając poglądy bardzo daleko idące w kierunku całkowitego przeobrażenia istniejącego ustroju społecznego, czemu dał już wyraz w swych pismach, rozumiał on jednak, że mowy być nie mogło o tem, aby mógł wystąpić odrazu z całym swym programem. Dlatego też postanowił sformułować go ogólnie, nie wysuwając swych celów ostatecznych. Utworzenie takiego programu nie było bynajmniej łatwe wobec rozbieżnej ideologji robotników w Anglji, Francji, Niemczech, Belgji i innych krajach, w których klasa robotnicza mniej była liczna i rozwinięta niż w tamtych. W Anglji po ostatecznym upadku czartyzmu bardzo wyraźny polityczny charakter ruchu robotniczego uległ dużemu osłabieniu. Ruch zawodowy miał bowiem wówczas prawie wyłącznie charakter ekonomiczny, chociaż robotnicy angielscy zaczęli w tym czasie (1864) rozumieć znowu konieczność reformy wyborczej do parlamentu. We Francji po upadku rewolucji 1848 r. w sferach robotniczych przewagę zdobyły poglądy Proudhon’a, który właściwie odrzucał politykę i opierał wszystko na ekonomice; jego mutualizm i plany kredytowe były w rażącej sprzeczności z tendencjami polityczne-mi Marxa. We Włoszech znowu wpływ posiadał Bakunin, który przejął krytykę państwa i polityki parlamentaryzmu od Proudhon’a, dodając do tego swoje skrajnie rewolucyjne poglądy, skierowane ku bezpośredniemu dążeniu do obalenia państw i rządów wogóle i do oddania ziemi, kopalń i środków komunikacyjnych organizacjom robotniczo-chłopskim. Marx w programie swym wytknął tylko: 1) potrzebę utworze nia międzynarodowej organizacji robotni czej do obrony ekonomicznych, politycznych i kulturalnych interesów proletarjatu i 2) potrzebę zdobycia władzy politycznej przez niego. Ten punkt drugi był w sprzeczności z poglądami proudhonistów. Statut międzynarodówki tworzył jej rozmaite ugrupowania w państwach poszczególnych, które łączyły się w federacje narodowe, a władzę kierowniczą oddawał Radzie Generalnej z siedzibą w Londynie. Rok rocznie odby wać się miały kongresy, których uchwały były obowiązujące. Rada Generalna pośred niczyła pomiędzy poszczególnemi organiza cjami, wchodzącemi w skład międzynarodówki, informowała je o rozmaitych sprawach i wypadkach oraz wydawała dyrektywy na podstawie statutu i uchwal kongresów. Jeżeli mimo wszystkie trudności udało się Marxowi zorganizować międzynarodówkę, stało się to tylko dlatego, że robotnicy odczuwali potrzebę takiej organizacji. Z Anglikami nie miał dużych trudności. Bakunin zaś narazie jeszcze nie wstąpił do międzynarodówki, co zrobił dopiero w 1868. miał natomiast wówczas swoją organizacje we Włoszech i Szwajcarji. Niemcy nie robili Marxowi trudności. Co zaś do Francuzów, to proudhoniści nie godząc się na dą żenie do zdobycia władzy politycznej, narazie chcieli wyzyskać międzynarodówkę na gruncie własnego kraju dla celów agitacyj nych. Co zaś do zwolenników Blanqui’ego.

60

Encyklopedia nauk politycznych.