Magazyn6101

29

ne włosami prawie 2 razy dłuższymi od nich. Plewy niewyraźnie-1 nerwowe, na grzbiecie bardzo długowłosiste, od zewnątrz czerwonawe. Ziarno jajowe, z obu końców koń-czyste.— Ojczyzna właściwa nie pewna, choć rośnie i dziko w Indyach wschodnich: ale uprawiają ją po właściwych planta-cyaeh wszędzie między zwrotnikami, lecz najwięcej w obu Indyach.

Przyczyną tak rozpowszechnionej uprawy tśj rośliny, jest cukier ' — saccharuiu w nićj zawarty. Ponieważ uajwięcój tego pierwiastku znajduje się w części dólnój nag .oj źdźbła, przeto takowa przed rozkwituieniem pokrajana i zmiażdżona— wyciska się, zkąd z cieczy zwanej baguiio proszek opadły jako cukier surowy zwany kaeronadą, stanowi właściwy nmteryał, z którego przez oczyszczenie otrzymuje się cukier kanar, a o-bok niego jako uboczne twory lyrup i mączka cukrowa. I ten to jest cukier, tyle użyteczny w lćkarstwie do rozmaitych przypraw leków — bąd jako proszek bąć jako syrup, których lókarnie tak wiele przyrządzają z różnych roślin i soków tychże. Robią z niego także rozmaite kąski, cukierki , cukry, tabliczki i t. p. W ogólności należy do środków chłodzących, rozcieńczających, roztwarzających, otwierających, odżywiających; u-ważają go nawet jako zobojętniający działanie trucizn metalicznych. Pędzą z niego i je^o wytłoczków wyskok zwany rumem, robią sztuczne wina, octy i t. p.

RODZAJ 29. l*alczafka [Aiidropogon Lin.].— Kioski parzyste, a końcowe troiste: jeden zupełny i ościsty, a 1 lub 2 płonne i bezostne; do tego parzysty 2kwiatowy, z kwiatem niższym łplewkowym i nijakim, a wyższym 2-plewkowym i obupłciowym lub żeńskim. Plewy 2, skórza-ste, bezostne. Plewki mniejsze, przejżrzyste; niższa w kwiecie obupłciowym bardzo długooścista. Pleweczki 2, zwykle gładkie. Pręcików 3. Jajnik gładki. Szyjki 2. Znamiona piórkowate, z włosami pojedynczymi i ząbeczkowanymi. Ziarno wolne, gładkie, otulone plewami i plewkami.

Gat. 1. P. widlasła [A. Schoenanthus Lin.], także Trzcina pachnąca. Rumph. 5. t. 72.— Korzeń trwały, pra-wie-drzewiasty, białawy. Źdźbło wzniesione 2—3', gałęziste. Liście skupione, prawie skręcone ku wewnątrz, w brzegu o-stre. Wiecha niemal-1 stronna, równowązka, liściasta. Kłoski podłużnie-jajowe, równe otaczającej go zeschłćj pochwie. Kwiaty wszystkie bezostne. Plewy kończyste, prawie - rzęso-wane. Plewki całkowite.—- Tworzy gęste murawy w Arabii, Bengalu i na przylądku Do brój nadziei.

Cała jest woni raiłój a smaku korzennego. Jeszcze od greckich ló-karzy używaną bywało jako ziele lub liano wielbłądzie albo Sił wonny— hba v. foenum Camellorum v. hba Junci odorati u. hbaSchoenanthi za środek pobudzający, przeciwkurczowy, podnoszący trawienie, pędzący mocz, wzniecający poty, w odwarze zadawany w gośćcu.

Gat. 2. P. nastroszona [A. muricatum Retz.J, Lindl,. I’ 57.— Korzeń trwały, grubo-włóknisty, nieco członkowaty. Źdźbło 3—5' dorastające, niemal obłe, nieco krósowane, na-