NDIGCZAS0034762594

78 Jan Diirr.

Gustawicz: Pomiary tatrzańskie, Pam. To w. Tatr z., r. 1883, t. VIII. Kraków, str. 70 i 71). Ciągle nasuwające się wątpliwości obaliły i ostatecznie sprawę wysokości rozstrzygnęły pomiary F. D. Fuchs’a, a następnie K. Koristki, opublikowane w roku 1863 i 1864, (o Fuchsie i Koristce patrz: Posevitz op. cit. Jahrbuch des Ungarischen Karpathenoereines XLI. Jahr-gang 1914. II. Theil; jakoteż Janusz Chmielowski op. cit. str. 142). W tym też mniejwięcej okresie, bo dopiero przy końcu lat 60-tych zeszłego stulecia — według opowiadań mieszkańców wsi spiskiej Nowoleśna (por. Dr. August Otto: T>ie Hohe Tatra, wyd. 5. Berlin 1903, str. 124) — miał być Gierlach zwiedzony po raz pierwszy przez jakiegoś niewiadomego nam nazwiska turystę niemieckiego, którego wyprowadził tam Marcin Urban, młynarz, zajmujący się pobocznie przewodnictwem. — Zachodzi jednak pytanie — które zresztą przy sposobności omawiania pierwszych wypraw zdobywczych zawsze sobie można postawić — czy Gierlach nie był, tak samo jak Łomnica lub Krywań, zwiedzany od niepamiętnych czasów, a jedynie brak jest jakichkolwiek wiadomości o tych dawniejszych wyprawach? Świadectwo dobrze poinformowanych tubylców, mieszkańców Nowoleśnej, gdzie przewodnictwo zawsze kwitnęło — zdaje się to wykluczać. Gierlach przez pewien, chociaż krótki czas — dzielił prawdopodobnie losy Wysokiej. Fakt, że Gierlach nie był zwiedzony wcześniej, potwierdza również podawanie się za jego pierwszego zdobywcę Jana StilTa ze wsi Staroleśnej na Spiszu, nauczyciela szkółki elementarnej ¹), po którym pamiątki, laskę (Spazierbeil) i raki ofiarował niedawno do Muzeum Karpackiego w Popradzie dr. August Otto. (por. Jahresbericht des Karpathencereines 45, Jahrgang 1923, Kesmark, str. 19). — Wyprawa StilTa, znanego zresztą, ale znacznie później, z pierwszego wyjścia na Pośrednią Grań (E. Tery i P. Schwarz z przewodnikami Stillem i S. Horway’em 11 sierpnia 1876), który na Gierlach miał się dostać razem z czterema koziarzami (nazwisk tych ewentualnych świadków nie podał) już w 1834 roku, a więc jeszcze przed pomiarem GreineFa i w czasie ogólnego zastoju w ruchu taternickim na Spiszu (o upadku tym wspomina również: Gy. A. Hefty: Die Erschlieszung [der Tatra], Gy. A. Hefty i dr. J. Vigyazó: Ausfiihrlicher Fiihrer durch die Hohe Tatra, Kesmark 1922, z. I, str. 51), — budziła zawsze wiele zastrzeżeń i jest uważana za pewnego rodzaju „łacinę myśliwską" przy jakiejś spo-

1

Oczywiście nie był Still nauczycielem dyplomowanym, ale chłopem-nauczy-cielem, zimą uczącym czytania i pisania dzieci wiejskie; tacy światlejsi chłopi jeszcze do niedawna — byli jedynymi nieraz krzewicielami oświaty w tych zapadłych kątach (por. x. Fr. Machay: Drobiazgi ze Spiszą i Orawy, Cz. II. Czas. 11. X. 1924, Nr. 232).