NDIGCZAS00347625
82

166 O Emilu Zagadłowiczu.

puscą — jak z hareśtu" ¹). fl potem — „furt podotki noś do kasy — kiebyś ino płacił furt" ²).

Dzieci beskidzkie dzielą ciężką dolę ze starszymi, bo „ino się to od ziemi conieco podniesie, juz zaroś chrust i ściołe zbierać musi w lesie. Potem borówki — tota przyjemniejse jesce — gorzej paś po jesieni, gdy tak siępią dysce" ¹).

Jeśli idzie o miejscowości, w których jakiś ślad historji świata.pozostał, to przedewszystkiem należałoby wymienić Kwaczałę, gdzie „są smęto-rzyska, budowle nadwodne"⁴) i gdzie warto „w twarz spojrzeć prasłowiańskim grobom"⁵). Potem Czartak w Mucharzu, „ongi kaplica arjańska" ²), budowana z kamienia w typie wybitnie romańskim. Z innych osobliwości: Kalwarja Zebrzydowska, w której „zwycojnie pietnostego sierpnia³) jest łodpust wielgi Wniebowstąpienia Marji", ściągający „luda kupa" z całej niemal Polski.

Oto — przyroda, oto — ludzie, oto — cały Beskid.

Na zakończenie oddajmy jeszcze raz głos poecie, niech powie nam o swej koncepcji poetyckiej Beskidu, o tej wizji przyszłego świata, który ogląda jakby przez szkła mikroskopu: w Beskidzie.

„Beskid z nieogarnionem pięknem przyrody, legend, odrębności etnicznej mieszkańców, ich realizmem i mistycyzmem (społecznym i religijnym) stał się krainą wybraną poezji — i czemś więcej jeszcze — symbolem wolności i wzniosłości — pojęć zatraconych i stłumionych ekspery-mentalizmem złudnym lub reakcjonizmem barbarzyńskim"¹). Poeta boleje „nad całą anormalnością życia (współczesnego wszystkim epokom), jakie ludzkość z upartym trudem konstruuje — snąć na — to jedynie — by zatracić w ponurych mrokach obłąkanych fantasmagorji resztki kontaktu duchowego z wszechświatem, oraz wszelki ślad radości, uśmiechu, upojenia, ekstazy, miłości i wiary".

„Najwyższą kreacją człowieczą współczesności" jest „utajony pod postaciami chleba powszedniego i wina świątecznego najpłomienniejszych tęsknot, wiecznie w sercach żyjący, w sercach tych krzyżowany bezprzer-wnie, w sercach też ustawnie zmartwychpowstający: CHRYSTUS, który chwili każdej zjawić się może w postaci dotykalnej, potrzebnej dla Tomaszów, więc dla nas wszystkich — o ile jeno sprężenia wytężonych oczekiwań zetkną się w spięciu wybuchowym — wtedy — w tej godzinie

1

) „Powsinogi beskidzkie⁴⁴.

2

') „Nawiedzeni⁴⁴ 1925 r. — ²) Tamże.— ³) „Wielka Nowina⁴⁴.— ⁴) „Dziewanny⁴⁴.—

3

⁵) Tamże. — ²) „Noc świętego Jana Ewangelisty⁴⁴ 1924 r. — ³) „Wielka Nowina⁴⁴. —