page0056

48 Summa teologiczna

które rozumie, lecz ponieważ owo podobieństwo jest jego formą. To samo zaś jest to co się mówi, w tych rzezzaeh, które nie mają materji, tern samem jest rozum i to co się rozumie, jak gdyby się mówiło, że rozum w czynie, to rzecz rozumiana w czynie; przez to bowiem jest jakaś rzecz iozumiana w czynie, że jest niematerjalna.

Odpowiedź na trzeci zarzut. Te rzeczy, które są poniżej anioła, i te, które, są ponad nim są pewnym sposobem w jego substancji, jednak nie doskonale, ani według swoistej idei, skoro istotność anioła istniejąc skończenie, rozróżnia się od innych według własnej idei, lecz według pewnego pojęcia ogólnego. W istotności zaś Boga są wszystkie rzeczy doskonałe i co do swoistej idei, jako w pierwszej i powszechnej mocy działającej, od której pochodzi wszystko co jest w jakiejkolwiek rzeczy, czyto swoistego czyto wspólnego. I dlatego Bóg przez swą istotność posiada właściwe poznanie wszystkich rzeczy, anioł zaś nie, lecz tylko ogólne.

§ 2. CZY ANIOŁOWIE ROZUMIEJĄ PRZEZ IDEE WZIĘTE

Z RZECZY.

Do drugiego paragrafu tak przystępujemy.

Zarzut pierwszy. Wydaje się, że aniołowie rozumieją przez idee wzięte z rzeczy. Każdą rzecz bowiem, którą się rozumie, rozumie się przez jakieś jej podobieństwo w rozumiejącym. Podobieństwo zaś czegoś istniejące w drugiem, istnieje tam albo sposobem wzoru, tak, że owo podobieństwo jest przyczyną rzeczy, albo jest tam sposobem obrazu, tak że jest przez rzeczy spowodowane. Wszelka tedy wiedza rozumiejącego, albo musi być przyczyną rzeczy rozumianej, albo rzecz jest jej przyczyną. Lecz nie anioła wiedza jest przyczyną rzeczy istniejących w przyrodzie, ale sama tylko wiedza boża. Wszystkie zatem idee przez które rozumie umysł anielski, muszą być wzięte z rzeczy.

Zarzut drugi. Oprócz tego światło anielskie jest silniejsze od światła umysłu czynnego w duszy. Lecz światło umysłu czynnego odrywa idee poznawcze od wyobrażeń, Zatem światło umysłu anielskiego może odrywać idee także od samych rzeczy zmysłowych. 1 tak nic nie przeszkadza twierdzić, że anioł rozumie przez idee wzięte z rzeczy.

http://rcin.org.pl