page0082

74 Summa teologiczna

do nowych objawień, które otrzymują od Boga, o ile wymagają tego zadania, które mają do spełnienia.

Odpowiedź na trzeci zarzut. W substancji anioła niema żadnej możności oderwanej od czynu. I podobnie też umysł anioła nie tak jest w możności, żeby był bez czynu.

§ 2. CZY ANIOŁ MOŻE RÓWNOCZEŚNIE ROZUMIEĆ WIELE RZECZY.

t

Do drugiego paragrafu tak przystępujemy.

Zarzut pierwszy. Wydaje się, że anioł nie może równocześnie rozumieć wielu rzeczy. Mówi bowiem Filozof .w II Topie., że można znać wiele rzeczy, lecz rozumieć tylko jedną.

Zarzut drugi. Oprócz tego, rozumie się coś tylko o tyle,

0    ile idea poznawcza daje formę rozumowi, tak jak figura daje formę ciału. Lecz jedno ciało nie może otrzymać formy od różnych figur. Zatem jeden umysł nie może równocześnie rozumieć różnych rzeczy, które można rozumieć.

Zarzut trzeci. Oprócz tego, rozumienie jest pewnym ruchem. Żaden zaś ruch me kończy się u rożnych kresów^r. Zatem nie jest możliwem rozumieć równocześnie wiele przedmiotów.

Lecz przeciwnem jest, co mówi Augustyn w IV Sup. Gen. ad Litt. (cap. XXXII): Duchowa potęga umysłu anielskiego rozumie równocześnie z największą łatwością wszystko, co chce.

Odpowiadam, że jak do jedności ruchu potrzeba jedności kresu, tak do jedności działania potrzeba jedności przedmiotu. Bywa zaś czasem, że niektóre rzeczy ujmuje się jako wielość,

1    jako jedność, jak naprzykład części czegoś ciągłego. Jeśli się bowiem każdą bierze oddzielnie, jest ich wiele; stąd nie ujmuje się ich ani jedną czynnością, ani też równocześnie, czyto zapomocą zmysłu, czy zapomocą rozumu. Drugim sposobem bierze się je, o ile są czemś jednem w całości; i w ten sposób równocześnie i jedną czynnością się je poznaje, tak zmysłem jak rozumem, gdy się rozważa całą ciągłość, jak powiedziano w III de Anima. I w ten sposób także umysł nasz równocześnie rozumie podmiot i orzeczenie, o ile są częściami jednego zdania; i dwie rzeczy porównywane, o ile się schodzą w jednem porównaniu. A z tego

http://rcin.org.pl