page0092

— 78 —

i wszechstronnie zatrudniane i ćwiczone. To ćwiczenie jest korzystnem nietylko dla mięśni, ale Leż ułatwia cyrkulacyę krwi, podnosi ciepłotę ciała, pomnaża waporowanie skóry, przyczynia się do trawienia, a tak w ogóle podnosi siłę i zdrowie człowieka. Siła mięśni wytwarza siłę ducha, odwagę i stanowczość; lichy zaś rozwój mięśni ślamazarność i bojaźń. Lecz przytem trzeba unikać nadmiernego natężenia; to byłoby tak samo szkodliwem jak trwała nieczynność mięśni. (Za długie siedzenie w szkole spowodowuje takie znużenie, że głowa i ręce opadają).

2. Ćwiczenie mięśni odbywa się bądź w naturalny bądź w sztuczny sposób. Praca, chodzenie, skakanie, spinanie się, jeżdżenie, mocowanie się, rzucanie, kąpanie się, pływanie, ślizganie się i t. p. są nieustannemi ćwiczeniami mięśni. Szczególniejszego znaczenia jest zabawa. Przyczynia się w wysokim stopniu do zdrowia, wzrostu, ozdobności i gibkości ciała, a przez to sprawia pogodę umysłu, ducha, która jest tak ważną przy nauce. Z mnóstwa zabaw (skakanie, piłka, kręgle i t. d.) niech wybiera wychowawca takie:

a)    które najlepiej odpowiadają wiekowi, płci, porze roku i miejscowości;

b)    które zaszczepiają przyzwoitość i dobre obyczaje, zajmują umysł i ciało;

c)    niech usuwa wszelką dzikość, samowolę, butę nieo-byczajność;

d)    przeto niech czuwa nad miejscami zabaw, normuje czas przeznaczony do zabawy, niech się domaga dokładnego przestrzegania reguł, jakie przy rozmaitych zabawach są ustanowione i zachowuje porządek i spokój.

Szkoła ćwiczy szczególnie mięśnie ręczne i organa mowy: pierwsze przez pisanie, rysowanie, wprawę palców przy grze na fortepianie, *) przez ręczne robótki u dziewcząt i t. d.: drugie przez głośne, czyste, należyte mówienie, czytanie, deklamowanie, śpiewanie i t. p. Ciężki język można wyćwiczyć szczególnie przez wygłaszanie trudnych zestawień słów, gdyż to znacznie podwyższa wprawność języka ²).

^J) Wyćwiczony biegły fortepianista wydobywa na minutę 300 tonów. ²) Wielu ludzi wymawia w sekundzie 20 głosek.

http://rcin.org.pl