81
cl) Niech sam daje dobry przykład i stara się o to, ażeby czystość i porządek wszędzie dziecku wpadały w oko.
e) Niech pamięla, że zewnętrzna czystość i porządek są po większej części obrazem wewnętrznej, do niej prowadzą i ją utrzymują, podczas gdy brud ciała, łatwo też i duszy się udziela.
2. Odzież ma fizyczny, estetyczny i moralny cel i jest warunkiem zachowania zdrowia, upiększenia ciała i zachowania obyczajności. Tu niech pamięta nauczyciel o tern, co następuje:
a) Ubrania nie powinny być ani za ciasne ani za obszerne, ani nadto lekkie, ani nadto ciepłe, mają się one stosować do wieku, pory roku, konstylucyi ciała; głowa i szyja niech będą o ile możności wolne, bielizna powinna być czystą, a przeto częściej zmienianą, przez to ułatwia się funkcyę skóry i wspiera zdrowie.
b) Niech zapobiega wszelkiemu strojnisiostwu i uleganiu modzie i niech im nie dopomaga. Prostota i czystość ubierają najlepiej młodzież. Również niech występuje energicznie przeciw niedbalstwu i nieporządkowi w ubraniu, przeciw wszelkiemu brudowi w odzieży.
c) Niech ściśle przestrzega przyzwoitości, skromności i wstydliwości. I w ubraniu musi się też czystość serca przebijać i przez odzież nawet chroni się ją u siebie i u drugich.
3. Panowanie ducha nad ciałem stanowi wykończenie fizycznego wychowania, którego ostatecznym celem nie jest nic innego, jak uczynić ciało uległem duchowi. Duch niech rządzi ciałem we wszystkiem, nawet w nieznacznych rzeczach, zapobiega wszystkim nic nieznaczącym poruszeniom, opieszałości, bezmyślnym przezwyczajeniom (ze względu na ręce, nogi, głowę i t. p.); gdyż te wskazują, że się nie ma mocy nad ciałem. Przez to panowanie stanie się ciało powabnym i miłym obrazem duszy.
Wychowawca niech daje pod tym względem wychowankowi dobry przykład i nie dozwoli, aby go opanowywał niepokój, gniew i t. p., gdyż te zeszpecają rysy twarzy człowieka i całe ciało; niech okazuje we wszystkich swoich zarządzeniach, w chwaleniu i ganieniu i t. p. zupełne panowanie nad sobą samym.
6