page0107

masa

ilość księżyców

Ziemi 1    ......... 1

Marsa    011.........2

Jowisza    31626.........7

Saturna    9461 ......... 10

Uranusa    1466.........4

Neptuna    1764......... 1    *).

Nie sprawdziły się również przewidywania Kanta co do nachylenia orbit planet do ekliptyki. O ile jeszcze możnaby się zgodzić z jego twierdzeniem co do planet za jego dni znanych, o tyle znów nie można tego powiedzieć o księżycach Uranusa, które z ekliptyką tworzą kąt 82° i obiegają w kierunku przeciwnym, jak planety i księżyce, tj. ze wschodu na zachód, oraz Neptuna, którego księżyc tworzy kąt 35° i także obiega w kierunku przeciwnym. Kant nie wiedział wprawdzie o istnieniu Uranusa i Neptuna, ale jego hypoteza teoretycznie nie wyklucza ich istnienia. Otóż planety te wypłatały Kantowi wielkiego figla, bo utrzymywał on, że im dalej planeta jest położony od słońca, tern więcej rośnie jego ekscentryczność oraz nachylenie do ekliptyki. Tymczasem nachylenie drogi Uranusa do ekliptyki jest ze wszystkich planet najmniejsze, bo wynosi tylko 0°46'21", a jego mimośród obliczył Newcomb =004636²), u Neptuna zaś mimośród = 0008964 (podług Maedlera), a nachylenie do eklip* tyki 1°47'2T3", a więc także jest bardzo małe. W końcu poglądy Kanta na naturę komet są niezgodne z rzeczywistością.

§ 14. Hypoteza Piotra Laplace’a.

Pierre Simon de Laplace pomieścił swoje pomysły kosmo-goniczne jako dodatek swego dzieła znakomitego: »Mócanique celeste« (Paris 1814). W innem swem dziele: Introduction a la theorie des probabilitćs — (str LXXII), zastanawia się on nad dziwną zgodnością ruchów w orszaku planet. System planetarny, powiada on, obejmuje 6 planet, a suma zgodnych ich ruchów, oraz ruchów słońca i wszystkich księżyców wynosi 43.

>) Por. Dr. Albert Gockel: Schópfungsgeschichtliche Theorien. Koln 1907, str. 18.

²) Por. Fr. Kluczycki: Niebo i ziemia dz. w. prz. str. 371.

http://rcin.org.pl