page0119

lii

Scbmaltz — Schindler

rem armii Dnia 13 Lipca r. 1832 rozproszył wzburzonych Mainotów pod Porto-Guaglio na przylądku Matapan i zmusił do podania się. Wkrótce potem przytłumił drugie powstanie w Messenii. W nagrodę tych zasług, król Otton mianował go ministrem wojny, którąto godność sprawował przez lat 7. Następnie powrócił do Bawaryi i był generałem brygady.

Scbmalz (Teodor Antoni Henryk), pisarz głośny w dziedzinie prawa publicznego, nr. r. 1760 w Hanowerze, uczył się w Getyndze teologii r. 1777- -80 a potem prawa od r. 1783. W r. 1787 otrzymał professurę prawa w Rknteln następn.e r. 1789 w Królewca, gdzie w r. 1801 został kanclerzem i rektorem uniwersytetu, r. 1803 rektorem uniwersytetu w Berlinie i dziekanem wydziału prawnego. Politycznej treści broszurka jego: Berichtlgung einer Stelle in der Venturinis\hen Chronili fur das Jahr 1808 (Berlin, r. 1815) wywołała w Niemczech oburzenie, gdyż w niej związek cnoty (Tugendbund) przedstawiony był w charakterze rewolucyjnym i w ogóle cała dążność broszury wymierzoną była przeciwko duchowi czasu. Wywołało to pisemko zaciekłą polemikę; wystąpili przeciwko niemu Niebuhr, Schleiermacher, Koppe

1    t. d. wałka doszła do takiego stopnia rozdrażnienia, że aż rząd wdał się w tę sprawę i rozkazem z d. 6 Stycznia r. 1816 milczenie stronom nakazał. W końcu bronił jeszcze Schmalz piórem sprawy Don-Miguela i pijetystów. Zmarł w Berlinie r. 1831. Z dzieł jego zasługują na uwagę: Encyklopadie des ge-metnen Rechts {Kiólewiec, r. 1790); Handbuch des rom. Prmat/rechis (Królewiec, r. 1793); Das Rechf der Natur (Królewiec, 3 tomy, r. 1795, nowo opracowane przez Jarek ego, Lipsk, r. 1831); Encijh lopddie der Kameralno is-senschaften (Królewiec, r. 1797 i 1819,; Handbuch des hanonischen Rechts (Berlin, r. 1815 i 1831), Das europaische Vblkerrecht (Berlin, r. 18 47) LehrUuch des deutschenPrmairechts (Berlin, r. 1818), Staatswirthsehaftsleh-re in Briefen an einen deutschen Erbprmzen (Berlin, 2 tomy, r. 1818), Ansie ht der standischen lerfassung in der preuss. Monarchie (Berlin, r. 18i2, pisemko to również wywołało polemikę), Das deutsche Sfautsrecht (Berlin,

2    tomy, r. 1825).

Schmalz (Maurycy Ferdynand), spułczesny kaznodzieja i teolog protestancki, urodził się r. 1785, w Stolpen. blizko Drezna, uczył się w uniwersytetach w Lipsku i Wittemberdze, w r. 1814 został pastorem. Dla niepospolitej wymowy kościelnej powołany do Wiednia na drugiego kaznodzieję gminy ewangelickiej, był zarazem rejentem konsystorza protestanckiego. W r. 1819 przeszedł do Drezna jako pastor i kaznodzieja, gdzie przez lat 13, wymowa kościelna wielką mu wziętość i znaczenie ziednała. Uniwersytet Lipski przyznał mu stopień doktora teologii. W r. 1833 Schmalz był przywołany do Hamburga na naczelnego pastora katedry i inspektora szkół w wołnem mieście. Wydał niemało dzieł wielotomowych, głównie kazań (Predigten) które zajmują kilkadziesiąt tomów, pod rozmaitemi tytułami; Godziny rozmyślania dla młodzieży płci obojga: Erbauungsfunden fur Jiinglinge und Jungfrauen (Lipsk, roku 1823, dziesiąte wydanie, r. 1857); Blicke des Glaubens in das beucegte Leben des Menschen (r. 1831, tomów 2); rzut oka wiary na niespokojne życie człowieka.

Schmeller (Jan Andrzej), znakomity badacz języka niemieckiego, ur. roku 1785 w Tirschenreuth w wyzszej Frankonii, uczył się w liceum w Munichu. W r. 1804 powędrował do Szwajcaryi, zkąd w drodze do Sołofurn, zwerbowany przez ajenta do służby wojskowej w Hiszpanii (do pułku Szwajcarów) udał się do Tarragony. Tu przy pomocy kapitana Voitel urządził dla wojska szkoło