page0163

155

Rivoli — Rlzos-Nerulos

której posiadanie było kluczem do zdobycia Lombardii i Wenecyi. Austryjacy przeto przełamać usiłowali pozycyje francuzkie i Mantuę oswobodzić. Alvin-czy znaczne nagromadził siły w Tyrolu, by wkroczyć przez Rh^roli do Lombardy! gdy tymczasem drugi korpus pod Pro\^rerą miał sią pomykać przez Wicen-jzę ku Mantui i najść Weronę dla połączenia Obu korpusów. Bonaparte bystrym swym umysłem plan ten przewidział i całe swoje siły szybko rzucił na Rivoli. Podczas gdy Augereau na prawem skrzydle pod Ronco, Serrurier pod Mantuą, a trzeci oddział pod Weroną baczyli na działania austryjackie, ukazał się nagle Bonaparte z Masseną w 22,000 ludzi pod RivoIi, gdzie Alvinczy spodziewał sio tylko spotkać mały oddział Jouberta z 9,000 ludzi złożony. By takowy zniszczyć, Alvinczy rozkazał dywizyi Lusignan obejść go na prawem, a innemu korpusowi z 22,000 ludzi na lewem skrzydle w dwóch kolumnach; reszta wojska stanęła naprzeciwko Francuzów pomiędzy Caprino i Sarco. Bonaparte umiał natychmiast korzystać z rozdziału sił nieprzyjacielskich. Joubert i Vial zdobyli San-Marco, klucz pozycyi austryjackiej. Za to musieli się Francuzi cofać na lewem skrzydle i środek ich był zagrożony. Berthier przywrócił wkrótce równowagę, a Massena całą moc i sprężystość lewemu przywrócił skrzydłu. Tymczasem kolumna austr/jacka wtargnęła do doliny Adygi, rozwinęła się na płaskowzgórzu pod Rivoli i cisnęła prawe skrzydło Francuzów. Atoli działanie jej udaremniła zaraz jazda Leclerc’a i Lasalle’a, oraz wstecznym ruchem pomykający się od San-Marco korpus Joubert'a, który ją rozproszył i rzucił napowrót w dolinę Adygi. !Vie lepszego doznała losu dywizyja Lusignana. Pewna zwycięztw^ra, zapędziła się ona pomiędzy rezerwę Francuzów i korpus generała Ney’a nadchodzący od Desenzano, nad jeziorem Garda i broń złożyć była zmuszoną. Alvinczy sam przyciśnięty, cofnął się do pozycyi pod Corona, a Bonaparte miał teraz dosyć czasu zwrócić się na generała Provera, który otoczony przy La-Favorita pod Mantuą, d. 15 Stycznia wzięty był z 6,000 ludźmi do niewoli, poczem poddała się i sama Mantua. Francuzi zabrali w tej kampanii 20,000 jeńców i -46 armat. Zasługi położone przez Massenę wynagrodził Napoleon w roku 1807 nadanym temuż tytułem księcia Rivoli.

RiWUła, Rjjwuła, gatunek przedniego reńskiego wina, Volumma Legum okładają go cłem wehodowem (II, 1253).

Rixdaler (z niemieckiego Reich-sthaler), moneta szwedzka. Rixdalerów 4= idzie na 1 speciesrixdaler; rixdaler zaś zawiera 12 szylingów po 4 sztubery; 1 rixdaler ma w^rartość 34,9 kop. (czyli prawie zł. 2 gr. 10).

RiZOS-NerillOS (Jakowakis). mąż stanu i poeta grecki, urodzony 1778 r. w Konstantynopolu, z możnej rodziny Fanariotów (ob.). spokrewnionej z Ypsi-lantymi, mającjat 20 do znacznej doszedł posady w służbie hospodara mołdawskiego, później i wołoskiego, gdzie piastując godność pierwszego ministra, w iele przyczynił się do rozbudzenia oświaty publicznej i wtajemniczony od r. 1816 w heteryję grecką, gorliwie nad usamowolnieniem się Greków pracował. Wybuch rewolucyi greckiej w księztwach Naddunajskich w r. 1821, koniec tu położył jego zabiegom. Sprawie tej poświecił znaczne summy, a gdy jej niepomyślność zmusiła go do ucieczki do Bessarabii, resztę majątku oddał ni zapomogę biednych włościan. W r. 1823 pojechał do Genewy, gdzie zostawiwszy dwóch synów dla wykształcenia ich w sztuce wojennej, udał się do Pizy w Toskanii. W r. 1826 miewał w Genewie odczyty o literaturze nowo-greckiej, które wyszły tam pod tytułem: Cours de litteroture grecąue moderne (1827). W r. 1828 udał się z Kapodistriasem do Grecyi, gdzie mianowany