page0193

185

Rodzaj — Rodzenie

rzeezownych stosują się w zakończeniach rodzajowych przymiotniki, imiesłowy, zaimki, a w naszym języku i czasy przeszłe słowa.    F. H. L.

Rodzaj (ge?ius), jest pojęciem zbioru gatunków zbliżonych do siebie wspól-nemi cechami, a tern samem składających oddział ciał przyrodzonych wielkie podobieństwo przedstawiających; gatunek zaś (species) wyraża pojęcie wszystkich indywiduów pomiędzy któremi nie ma żadnej lub tylko przypadkowe, przechodnie różnice. Do składu rodzaju wchodzie może jeden tylko lub wiele gatunków, stosownie do tego, czyli zdołano upatrzyć jeden lub większą ich liczbę. W systemacie dla ułatwienia objęcia istot składających którekolwiek z trzech państw przyrody, rodzaje łączą się z sobą wspólnemi cechami w gruppy. te w rodziny, rodziny w rzędy i z tych składają sic klassy czyli gromady, z nich tworzą wielkie działy, na które całe państwo daje się podzielić. Rodzajne części, Ob. Rodne części.

Rodzajowe malarstwo, poddział sztuki malarskiej, do którego należy w obszerniejszem znaczeniu, każdy obraz obejmujący postacie ludzkie, nie mogący przecież być zaliczonym do historycznego, mianowicie obraz z figurami daleko mniejszemi od naturalnej wielkości, ze zwierzętami żywemi lub martwemi, kwiatami i przedmiotami architektonicznemu W znaczeniu ściślejszem obraz rodzajowy przedstawia w jednostkach typy gatunkowe i tern jest w sztuce malarskiej, czern w dramatycznej tak zwane drama albo komedyja, gdy tymczasem obraz historyczny da się porównać z dramatem historycznym, z tragedyją. Najwięcej w malarstwie rodzajowym celowali Niderlandczycy Terburg, Brower, Ostade, Rembrandt, Teniers młodszy, Dow, Metzu i i inni.    F. H. L.

Rodzenie albo Poród, jest czynność organizmu, za pomocą której płód człowieka lub jakiegokolwiek zwierzęcia ssącego, z ciała matki wydostaje się na świat zewnętrzny. W prawidłowym stanie poród następuje wtedy, kiedy płód doszedł do takiego stopnia rozwoju, że stał się zdolnym do dalszego rozwijania sic i życia zewnątrz organizmu matki. Czas w którym płód do tego stopnia dojrzewa jest rozmaity u różnych gatunków zwierząt ssących. U człowieka poród następuje zwykle w czterdziestym tygodniu po poczęciu i najczęściej porą nocną, pomiędzy północą i godziną 3 zrana zaczyna się skurczanie macicy Co jest najbliższym bodźcem porodu, niewiadomo; nie można jej szukać w płodzie samym, gdyż skurczanie się macicy ma miejsce i w tych przypadkach, w których płód po za macicą pozostawał (w tak zwanej brzemienności pozamacicznej). Zbliżanie się chwili porodu zwiastują niewiaście brzemiennej boleści, dające się uczuć w okolicach krzyża i rozciągające się ku dolnym częściom brzucha, które to boleści podobnie jak kurczenia się macicy z początku bywają rzadkie i krótkotrwałe, potem następują coraz częściej i gwałtowniej. Ponieważ owe boleści towarzyszą kurczeniom się macicy, przeto nazywają je bólami purodowemi (dolores). Kurczenia poczynają się od górnego zamkniętego końca macicy (fundus uteri), a przeto popychają płód, który jeszcze nie uwolnił się od osłon swoich i płynów w nich zawartych, i którego kierunek osi długości znajduje się w kierunku osi długości macicy, ku części dolnej, otwartej macicy, to jest do szyi macicy (collum albo os uteri), ta zaś rozszerza się przez to i przygotowuje do przepuszczenia płodu przez siebie. Osłony płodowe przez płyny i posuwające się dziecię naciskane ku dołowi, tworzą pęcherz sprężysty mocno wytężony, który wiele się przyczynia do rozszerzenia szyi macicy. Pęcherz ten, który rzadko bardzo sztucznie otwierać wypada, zwykle pęka sam z siebie, płyny w nim zawarte (tak zwane wody) odchodzą a część ciała dziecięcia, leżąca naprzeciw otworu macicy (najczęściej główka) wchodzi