page0239

235

eteru, powstające pod wpływem ruchów obrotowych ciał niebieskich, przyciągają przedmioty, zanurzone w oceanie eteru, ku tymże ciałom. Gdy jednak chodzi o szczegóły tej hypotezy, rozchodzą się zdania jej zwolenników, do których zaliczyć można Challis’a^Ł), Kellera, Lecoq de Boisbandrana, Bjerknes’a, A. Korna*). Słusznie też zwrócili: Arago³), Tisserand ⁴) oraz W. B. Taylor⁶) uwagę na fakt, że działanie atrakcyi jest niemal natychmiastowe; podług obliczeń Laplace’a jest ono 100 milionów razy szybsze od chyżości światła, a tymczasem szybkość, z jaką fale w eterze mają się rozchodzić, jest skończona, jak się okazuje z optyki^fi). Dotąd więc niema hypotezy, któraby w sposób zadowalniający zdawała sprawę z faktu powszechnego ciążenia, tj. któraby pozwoliła znaleść związek jakiś między faktem grawitacyi a innemi wielkiemi dziedzinami zjawisk w naturze.

Gdybyśmy wreszcie zwrócili uwagę na stan skupienia ciał poszczególnych w warunkach ich normalnych, na ich ciężary gatunkowe, na własności optyczne, elektryczne, magnetyczne, termiczne, na jch kształty, na wielkie różnice w dziedzinie zjawisk biologicznych, miałoby się co krok sposobność do wykazywania niedostatków hypotezy atomistycznej czysto mechani-stycznej, która też w czasach ostatnich doczekała się z różnych stron ostrej krytyki, żeby wymienić Ostwalda, Macha, Walda, Abla Rey’a⁷) i innych. Czyż tern samem atomizm mechanisty-czny stracił wszelką racyę bytu? Tego powiedzieć nie można.

^J) Chał lis: On the fondamental ideas of matter and force in theo-retical Physics — w Phil. Magaz ser. IV. t. XXXI, str. 459 nastp. *) Por. L. Dressel: Lehrbuch der Physik. III Aufl. 1906 (Freiburg in Br.), t. I.

*) Arago Astronomie populaire. vol IV, str. 118.

<) Tisserand: Traitć de mecaniąue cólesle, t. IV, str. 495.

⁵) Taylor. Kinetic Theories of Gravitations — w Smithonian Rep. 1876. ⁸) Por. 01iver Lodge: Neueste Anschauungen iiber Electrizitat. Leip-zig. 1896, str. 481—467.

Dr A. Lorentz: Proceedings of Amsterdam Academy of science 1900, str. 559

⁷) Por. Abel Rey: Die Theorie der Physik bei den moderncn Physi-kern. Deutsch von Dr Rudolf Eisler. Wien 1908 I Buch. I Kapit.; Dr J. Classen: Meine Bedenken gegen den Monismus. Hamburg 1908, str, 135 nastp.

http://rcin.org.pl