page0249

POEMAT PARMENIDESA. -43

zawdzięcza! mu zaród szczytnego idealizmu, pochop do spekulacyj oderwanych. Z jego lat męskich to jedno zachowano, że nada! prawa miastu ojczystemu i że Eleaci co rok odnawiali przysięgę, jako wiernie przestrzegać będą praw Parmenidesowych¹).

Idąc za przykładem nauczyciela, a także hołdując zwyczajowi, choć nie był z powołania poetą, myśli swoje wierszem wyłożył, w poemacie »o przyrodzie*. Starożytni zgodnie uważali formę za nieudaną, treść podziwiali. Pozostałe ułamki najzupełniej potwierdzają sąd niepochlebny Cycerona, Plutarcha, Proklusa o wierszach Eleaty²). Są wprawdzie ustępy, pełne porywu i natchnienia, ale w nich także forma ciężka, za wikłana, daleka od prostoty epicznćj. Trudno myśli oderwane, suche ubrać w obrazowość homeryczna. Ze tylko jeden napisał poemat, powszechnie zaświadczają, także jego podział na dwie części. Niestety pozostało tylko 153 hexa-metrów, z których 32 przypada na wstęp, 80 na pierwszą a tylko 41 na drugą połowę, a nawet tę szczupłą liczbę ułamków zawdzięczamy jedynie okoliczności, że aż do V. wieku po Chi kiedy nie jeden już poeta lub myśliciel poszedł w zapomnienie, czytywano i objaśniano trudny do zrozumienia poemat eleacki ³). Wstęp wspaniały, choć trochę napuszony i ciemny, opisuje w formie allegory-cznćj podróż poety do krainy prawdy. Pędzi na wozie, ciągnionym przez dzielne rumaki, drogą wiodącą do bogini, która opiekuje się mężami uczonymi⁴). Wóz szybko toczy się, a córy słońca pokazują mu drogę i wiodą do światła⁵). Gdy zatrzymał się przed bramą, dzielącą drogę nocną od dziennćj ⁽ⁱ), Nimfy towarzyszące poecie, błagaja boginie sprawiedliwości (Ahoj ~oX6koivo;)

’) Nieliczne szczegóły życia u Diog. I.aert. IX. c. 3. § 21—23. Zob. także Muli ach, Fragm. Tom I. str 1 ro.

*) Zob. Cic. Acad. IV. p. 23. Plut. de aud. poet. p. 16. Proclus in Piat. Parm. edid Cousin Tom IV. sir. 62 (lub w edycyi Stallbauma str. 509). Ze tylko jeden napisał poemat rrfoi. i/i ijfw ■, powiada Diog. Laert. in prooemio §. 16. Zob. także VIII. §. 55 i Mullach’a I. str. 112.

³) Ułamki /ebral Mul lach w Fragm. P/ii/os, Graecor. Tom I. str. 114—150. Zob. tamże jego uwagi wstępne str. 109—113.

■*) V. 3: Aniftuvu>; r_t z«r« navz avztj tptyet e<\)oza tfoizu.

*) V. 0: Hktaóeę nuOfjui, 7i(jukinuv(i(ti    vvr.tóę,

Kię tpaoę, etc,

V. 11: Evita nrkai wttfóę rt y.cti ijftatóę etat. xtkevihi>v.

http://rcin.org.pl

|6*