page0289

Rosenbergowie    tsi

tragedyi, pod tytułem: Zawisch der Rosenbergier, Trauerspiel in funf Aufz. von J. C. von Wieser (Wien, 1864), (ob. Enc. powsz. t. VIII, str. 635 i 636). Dwaj bracia Zawiszy (ob. Malerisch- Historia che Skizzen aus Boh,men von Ferainand Mikowec, Wien und Olmutz, 1864, str. 317); unikając srogiego prześladowania, schronili się do Polcki, gdzie w kilka lat później także męczeńską śmiercią polegli (ob. K. Szajnoch Boi. W. i Od. PulLwuw, 1859, str. 388 i 389). Odtąd dziedziczne dobra Zawiszy do .nnych linij tegoż domu Witkowców przeszły. Praojciec linii Rosenbergskiej Wok (Witek) dał aię poznać jako waleczny wojownik podczas wyprawy do Bawaryi w r. 1256 (ob. Mai. His. Skiz. aus Boh. str. 136); za króla Przemysława Ottokara II piastował godność wielkiego marszałka królestwa czeskiego (Oterst-m..rschall im Konigreich Bohmen); umarł w r. 1262. Z jego małżeństwa z Judytą von Schaumburg zostało dwóch synów, z których jeden Witek w piętnaście lat po śmierci ojca (w r. 1277) zmarł bezpotomnie, a drugi Henryk (I-szy) ożeniony z Elżbietą vun Dobruszka, był najwyższym burgrabią czeskim (Oberstburggraf) i podniósł swój ród na stopień najpotężniejszej linii miedzy Witkowcami, przyłączając po zgonie Zawiszy dobra Kromołowskie do swoich posiadłości. Umierając w' r. 1310 zostawił pięć córek i jednego tylko cyna Piotra. Ten Piotr Rosenbark, znany w dziejach z przydomkiem „Śmiały’’ (der Taprere), poślubił w r. 1316 wdowę po Wacławie III królu czeskim (Niesiecki, t. VII, str. 389), lecz ta w roku następnym zostawiła go wdowcem; w roku wiec 1318 poślubił Katarzynę von Wartenberg, z którą doczekał się potomstw'a (Mat. Hist. Skiz. aus Boh., str. 137), umarł w r. 1346. Temuż Piotrowi Rosenbarkowi przypisują, a przynajmniej do jego czasów odnoszą, jeden z najdawniejszych zabytków literatury prawniczej czeskiej: Statut domowy pańskie^ roaziny Rosen-barltów (przedruk u Maciejowskiego w Hist. prawod. slow., tom VI. wyd. nowe), czyli tak zwane: Knżhy starego pana z Rosenberka (ob. Szafarzyka, Na-rodopis słowiański, przekład polski; str. 107, Wrocław, 1843), prawdziwy obraz ów^rczesnego bytu politycznego i przewagi możnowładnych rodzin czeskich. Syn Piotra Śmiałego Henryk (Il-gi), wielki podkomorzy i burgrabia (Oberstlandkammerer), umarł d. 27 Lipca 1412 r. w Krumau (ob. Maler. Hist. Skiz aus Bóh/n., str. 318). Współczesnym Henrykowi II był Wilhelm Rosenbark, który za panowania Karola I (IV) był wysłany w poselstwie do Kazimierza Wielkiego, w sprawie Konrada, księcia Oleśnickiego i Małgorzaty jego żonv (Niesiecki, tom VII, sir. 389, wyd. Boor.). Syn Henryka II Ulryk Rosenbark, w czasie wojen hussyckich stał na czele partyi katolickiej (Gber-haupt der Katolisch. Partei) i odznaczał się jako waleczny żołnierz; zamek Kromołowski był wówczas głównym punktem oparcia i miejscem zjednoczenia się obrońców katolicyzmu. Podczas srogich zapasów z Hussytami, utracił Ulryk swego starszego syna walecznego Henryka; poczern znękany przeciwnościami przelał swe dobra na drugiego syna Jana, a sam w r. 1457 usunął się od spraw publicznych, nakoniec dnia 28 Kwietnią 1462 rokii zakończył życie w Kromołowie. Tego Ulryka Rosenbarka, książę Zygmunt Korybut, synowiec Władysława Jagiełły, przybywszy w r. 1422 z ramienia Witolda na wielkorządcę do Czech, przedewszystkiem zjednać sobie i ująć własnoręcznym listem usiłował (ob. Bibt. Marsz. 1864 r., tom III, str. 173). Brat Ulryka Rosenbarka Jodok, był biskupem wrocławskim w r. 1456 (Encykl. powsz. tom III, str. 715). Ten Jodok (Joszt) Rosenbark znany w dziejach literatury czeskiej z okresu Jerzego Podiebrąda, zostawił kilka pism, które o niepospolitej jego nauce i zdolnościach świadczą, umarł w r. 1467 (ob. Bibl. Wat'sz. 1865 r.,