page0297

NAZEWNICTWO MIEJSKIE

2.    Nazwy ulic kulturowe (nazwy oznaczające dzieła rąk ludzkich i wytwory kultury społeczne] i duchowej), np. Piwna, Krochmalna, Chemiczna, Przemysłowa.

3.    Nazwy ulic topograficzne (wywodzące się od wyrazów pospolitych określających właściwości topograficzne obiektu), np. Mostowa, Podwale, Rzeczna, Kamienne Schodki.

4.    Nazwy ulic przyrodnicze (od słownictwa dotyczącego flory i fauny), np. Brzozowa, Dębowa, Klonowa, Konwalii, Kozia, Rysia, Mysia, Pawia, Synogarlicy.

5.    Nazwy ulic ekspresywne (określające właściwości obiektu istniejące w społecznej świadomości mieszkańców na zasadzie skojarzeń), np. Skąpa, Śmiała, Niewinna.

III. Nazwy ulic pamiątkowe, od nazw wydarzeń i faktów historycznych, np. Bitwy pod Iganiami, Odsieczy Wiedeńskiej, Trzeciego Maja, Sejmu Czteroletniego, Powstania Styczniowego.

W każdym z powyższych typów mieszczą się zarówno nazwy z motywacją realnoznaczeniową, jak i nazwy bez takiej motywacji, czyli powielające pierwotne wzorce, a także nazwy pamiątkowe.

Przedstawiona typologia znaczeniowa ma charakter ogólny i w tym sensie uniwersalny, że jest przydatna do klasyfikowania materiału NM wszystkich polskich miast, zresztą w znacznej mierze także miast słowiańskich i europejskich. Natomiast włączanie pojedynczych nazw do konkretnych typów powinno się opierać w poszczególnych miastach na dokumentacji archiwalnej i dokładnych danych topograficznych i kartograficznych, ponieważ identyczne postaci nazw w dwu czy kilku miastach mogą reprezentować różne typy semantyczne (np. obecnie istniejąca w Warszawie ulica Koszykowa, wcześniej ul. Koszyki, wywodzi się od nazwy posiadłości Koszyki, co nie znaczy, że nazwa ul. Koszykowa w innym mieście ma taką samą genezę; warszawska ulica Ossolińskich była pierwotnie wjazdem do pałacu Ossolińskich, a np. w innym mieście taka sama nazwa może mieć status nazwy pamiątkowej). Identyczne nazwy mają w poszczególnych miastach również odmienne motywacje, np. warszawska ulica Brzozowa ma udokumentowaną motywację realnoznaczeniową, a w niektórych innych miastach ulice Brzozowe należą do grupy nazw wtórnych, z kolei warszawska nazwa ul. Dębowa, która nie ma motywacji realnoznaczeniowej, gdzie indziej może posiadać taką motywację.

Strukturalne (słowotwórcze) typy nazw miejskich są w pewnym stopniu zindywidualizowane, to znaczy nie poddają się tak uniwersalnej klasyfika-

293