page0468

460

Silos — Siła

z ziemią; jak również zboże zsypane przykrywają słomą i potem zasypują ziemią; Składy tego rodzaju na czas dłuzszy i dla przechowania większej ilości zboża przeznaczone, miewają ściany murowane i bywają przykryte dachami. Zboże w nich zabezpiecza się od myszy i owadów. Przy burzeniu dawnych budynków w Metz znaleziono podobny skład zboża, o którym napis świadczył, że zboże w nim od kilku wieków pozostawało; chleb z tegó zboża wypieczony, nie ustępował w dobroci chlebowi przygotowanemu ze zboża świeżego.

Silva-rerum, taką nazwę właściwą noszą księgi rękopiśmienne, zapisywane i przechowywane po rodzinach polskich. Byłoto zwyczajem chwalebnym, że głowa rodziny, lub przeznaczony jeden z jej członków, w księgę oprawną zapisywał nietylko wiadomości obchodzące najbliżej rodzinę całą, ale i wypadki krajowe, a nadto drukowane świstki, ulotne wiersze, it. p., przepisywał razem. Byłto rzeczywiście las rozmaitych przedmiotów, idący w porządku chronologicznym. Pierwsze ślady takich Silva-rerum mamy już w początkach XVI wieku, obok Dyaryjuszóu' treści więcej jednostajnej. W obu tego rodzaju rękopismach, każdy badacz dziejowy, może znaleźć obfite żniwo do studyjow swoich.    K. Wl. W.

Silvestre (Ludwik}, urodzony r. 1675 w Paryżu, znakomity malarz, wykształcony we Włoszech, po powrocie do kraju, mianowany professorem w akademii paryzkiej, w r. 1725 powołany do Drezna na malarza nadwornego, lat 30 na dworze obu królów Augustów zostawał, wysoko przez nich ceniony. Oprócz wielu robót wykonanych w Dreźnie, w Warszawie wykonał prace al-fresco i olejno. On wewnętrznie przyozdobił pędzlem swoim Pałac saski, oraz zostawił niemało olejnych portretów znakomistosci polskich, które wylicza Rastawiecki w Słowniku małarzów polskich.    K. Wl. TL.

Siła. Przyczynę jakiegokolwiek działania nazywamy siłą, i używamy tego wyrazu zarówno mając na uwadze świat materyjalny jak i duchowy. Siły czyli przyczyny rozmaitych zjawisk nie dają się ująć, ani też dostrzedz bezpośrednio, i same tylko zjawiska czyli objawy działania tych przyczyn mogą stanowić przedmiot badania. Ponieważ zaś wszelki skutek czyli działanie pochodzi z pewnej przyczyny, przeto pomiędzy działaniami a przyczyną musi istnieć związek bardzo ścisły, i to tak dalece, ze wielkość czyli ilość ilziałnnia albo skutku odpowiada wielkości wywołującej go przyczyny. Tym sposobem wolno jest ze skutków będących następstwami rozmaitych zjawisk, wyprowadzać wnioski o wielkości sił, które je wywołują i skutków przez nie sprow adzanych, przeto nie należy się dziwić, że wiadomości nasze o siłach nic tylko w krainie ducha działających, lecz i panujących nad materyją, tak sa niedokładne, a częstokroć nawet zupełn.e niedostateczne, że bardzo często nie jesteśmy wstanie utworzyć sobie w pewnym tylko stopmu jasnego i określonego wyobrażenia o tychże siłach. Tam więc tylko, gdzie zjawiska i skutki dostępne są dla wszechstronnego badania, i mogą być przez nas zmierzone, możemy zdobyć sobie o sile i sposoDie jej działania jasne i dokładne wyobrażenia. W tych szczególniej przypadkach znakomicie ułatwia się badanie zjawisk, kiedy siły wywierają działanie w znacznych odległościach, dających się dokładnie wymierzyć, jak to np. ma miejsce z siłą ciężkości, elektrycznością. We wszystkich przypadkach przekonano się, że skoro siły te działanie swoje wywierają pomiędzy dwoma punktami, działanie to dostrzegamy w kierunku linii prostej, teżpunkta łączącej, i usiłują też punkta zbliżyć lub oddalić od siebie, i że wielkość wzajemnego na siebie działania tych sił ;cst odwrotnie proporcyjonalna kwadratom z odległości pomiędzy punktami. Jeżeli