page0589

58f

Ślepcy — Ślepota

nosi Ba ramieniu, żywnością i grosza uzbiera; wraca do swojej chaty, gdzie wygodnie żyje. Zwykle bowiem takt panionko do najbogatszych należy: niema we wsi nad jego zamożniejszej chaty; żadna dziewka tak się nie wystroi jak córka panionki, a pomiędzy swymi jest w powadze i znaczeniu, bo go niejako okrywa godność kapłańska. (Obszerniejsze wiadomości w dziele mojem: iSlare gawędy i obrazy, Warszawa, 1840 r., tom III).    K. Wl. IV.

Ślepe, tak zwane sześć jezior w królestwie Polskiem położone; pierwsze w gubernii Augustowskiej, powiecie Augustowskim, w dobrach Czorłków, rozległe morgów 15, głębokie stóp 40; drugie w tymże powiecie w dobrach Filipów, rozległe morgów 5, głębokie stóp 72; trzecie w tymże powiecie w dobrach Rospuda, 4 morgi rczległe, ze znacznym połowem ryb; czwarte w tymże powiecie, na gruntach do miasta Augustowa należących położone, ma rozległości morgów 5; piąte w powiecie jak wyżej, w lesie opodal wsi Zakąty położone, rozlewa swe wody na 147 morgach przestrzeni; pełno w niem zawałów; szóste jezioro tejże samej nazwy, w powiecie Sejneńskim, około miasta Wiżajn, w dobrach Sudawskich położone, rozległe mórg 1.

Ślepe pole albo Kopnia, u myśliwych, pole śniegiem nieco okryte, na które m śladu zwierząt widzieć nie można.

Ślepiec (Spala,X Giild.), rodzaj ssących szczurowatych, z porządku myszo-watych (Myomorpha Brandta), cechujący się pyskiem z przodu przytępionym, z końcem szeroko chrząstkowatym; oczami bardzo małerni, częstokroć pod skórą ukrytemi; końcami uszów szczątkowemi lub żadnemi. Ciało ich jest grube, walcowate, nogi krótkie 5 palcowe, pazury silne, ogon krótki. Zwierzęta te podobnie jak krety żyją pod ziemią w rozległych norach; żywią się korzonkami i rzadko na powierzchnią wychodzą. Znanych jest około 15 gatunków, rozmieszczonych we wszystkich częściach świata i różnych klimatach. Najbliż-szym nas gatunkiem jest S. fyphlus Pall., żyjący w południowej Rossyi, na Ukrainie i Podolu, gdzie znany jest pod nazwiskiem ziemnego szczenięcia. Jest on wielkości chomika, całkowicie światło-popielaty z lekkim rudawym odcieniem, z dwoma białemi smugami z dłuższych twardych włosów powstałemi.

ŚleporÓd albo Snieporad (herb), w środku tarczy herbowej mogiła, w środku jej krzyż utkwiony, z żelezcem u wierzchołka, po obu jego stronach po jednym proporcu rozw-iniętym.

Ślepota, jestto stan zupełnego albo blizki zupełnego pozbawienia wzroku, który nastąpił w skutek chorób organu widzenia. Ponieważ liczba chorób ocznych jest bardzo wielka, nader przeto rozmaite być mogą przyczyny, stopnie i rodzaje ślepoty. Niektórzy ślepi mogą doznawać jeszcze poniekąd działania światła, odróżniać barwy jaskrawe i kontury przedmiotów, inni zaś zupełnie zdolność widzenia utracili. Niektórzy ślepi są takimi z urodzenia, inni nabyli tej niemocy w skutek chorób ocznych, np. w skutek zapalenia oka, zropienia, raka gałki ocznej, płam na rogówce, pozbawiających ją przezroczystości, zarośnięcia źrenicy, zamącenia się płynu przezroczystego w jamach oka, porażenia nerwów, a szczególniej w skutek zbytniego natężenia wzroku i idącego za niem osłabienia nerwu optycznego. Z tych przyczyn niektórzy rzemieślnicy i artyści łatwiej wzrok tracą; dla tego też często przypadki ślepoty natrafiamy w krajach podbiegunowych, większą część roku pokrytych śniegami rażącej białości, przy działaniu promieni słonecznych, i w piasczystych pustyniach Afryki. Nakoniec ślepota może się objawić w skutek cierpień mózgu, np. wody w głowie, apoplexyi, rozmiękczenia mózgu. W późnej starości następuje niekiedy ślepota w skutek wyschnięcia płynów oka, z powodu utraty przezro-