page0811

80S

Sól — Sól kuchenna

dwu i trójzasadowe (ob.) z łatwością mogą tworzyć sole kwaśne, a przeciwnie kwasy jednozasadowe prawie nie tworzą tego rodzaju związków i że nazwy chemiczne soli kwaśnych, według dawnych pojęć urobione, są nieścisłe. Sole znowu zasadowe wydawać mogą zasady (ob.) potrzebujące do zobojętnienia więcej niż jeden równoważnik kwasu, ą zatem dwu lub trójatomowe (dwu lub trójkwasowc i t p.).    T. C.

Sól miała u starożytnych znaczenie religijne. Elizeusz prorok, solą wpuszczoną w wodę, uzdrowił złe wody i nie było w nich więcej śmierci, ani niepłodności (IV Królew. 2, 19). W Mojżeszowym zakonie, kazano solą posalać wszelkie ofiary, na znak trwałości przymierza między Bogiem a ludem (II Mojżesz. 2, 13); podobnież księgi III, 18, 19 i II Parali]). 13, 19, mówią, że „umowa około soli jest wieczna przed Panem.” Sam Jezus Chrystus łączy z tradycyjnym obrazem soli niektóre z najpoważniejszych swych nauk. Mówił do uczniów swoich: „wy jesteście sól ziemi” ($. Mat., 3, 13), zachęcając aby dawali przykład słowy i czynami, „Miejcież w sobie sól, a pokój miejcie między sobą” (Ś. Marek 9, 49). Święty Paweł zaleca, aby solą mądrości i rozwagi zaprawiać mowy swoje, „Mowa wasza zawsze w przyjemności niech będzie solą posolona, abyście wiedzieli jako macie każdemu odpowiadać (Koloss. 4, 6). Ztąd też sól od najdawniejszych czasów używa się w sakramencie Chrztu świętego i przy święceniu wody. Sól, której odrobinę wkłada kapłan w ust* chrzczonego dziecięcia, oznacza mądrość i zamiłowanie rzeczy niebieskich, o które Kościół prosi Pana Boga, tudzież obowiązek, który chrzczeni przyjmują na siebie, że żyć będą, nie według prawideł mądrości ludzkiej, ale według praw i zasad Ewangelii i nigdy mówić nie będą innych słów, tylko zaprawione solą uczciwości, przyzwoitości, wstydu i pobożności. Sól błogosławi się i mię-sza z wodą święconą, dla wyrażenia, że chrześcijanin powinien się chronić zepsucia, a wszelkie mowy i postępki powinien roztropnością chrześcijańską miarkować, aby w nich nic skażonego i nic gorszącego nie było. Sól do wody święconej błogosławi się e^orcyzmem i modlitwą i ma oczyszczać od wszystkiego, coby szkodziło ludziom i bydlętom i skruszyć potęgę szatana, który stara się, aby wszystkie stworzenia szkodziły człowiekowi i aby wszyscy którzy użyją wody święconej, zachowali zdrowie na ciele i na duszy i otrzymali łaskę Ducha świętego.    L. B.

Sól attycka, ob. Attycyzm.

Sól amonijacka, ob. Saimijak.

Sól glauberska czyli Siarczan sody, ob. Glauberska-sól i Soda.

Sól gorzka czyli Siarczan magnezyt, ob. Gorzka sól i Magnezyja.

Sói knchenna, znaną była już starożytnym o ile się zdaje najpierwej jako sól z wody morskiej, przez odparowanie ciepłem słonecznem powstająca, później zaś dopiero poznano sól kopalną. Soi kuchenna jest połączeniem chloru z sodem, stanowi ona jeden z najwięcej upowszechnionych w przyrodzie związków sodowych (ob. Sod) i służy jako najważniejszy materyjał do wyraoiania wszelkich innych soli sodowych (ob. Soda). Zastosowanie soli do zaprawiania pokarmów jest powszechnie znajomem i do tego celu największe jej ilości są zużywane, dla tego też sól jako artykuł pierwszej potrzeby, we wszystkich prawie krajach stanowi monopol rządowy, pew^rne dochody przynoszący. Wydobywanie górnicze soli kopalnej czyli kamiennej, otrzymywanie jej ze źródeł lub w ogóle z wody słonej przez wywarzanie, zwykle jest w^re władaniu rządów, jak również i jej sprzedaż konsumentom. Kopalnie soli znajdują się w różnych krajach, najbogatsze wszakże ze wszystkich dotąd znajomych są

51*>