page0855

847

Soulouque — Soult

prawo czynienia w niej zmian dowolnych. W następnym 1849 r. pozbył się swoich popleczników, a mianowicie dowódzcę gwardyi okrutnego Similien’a, którego wraz z innymi skazał na śmierć przez rozstrzelanie. Odtąd niekrępo-wany w swoich zachceriiach., otoczył się pompą, która podała go w pośmiewisko dzienników europejskich. W r. 18518 odbył uroczystą koronacyją, w czem za wzór służyła mu podobna uroczystość Napoleona I. Chęć przyłączenia wyspy San-Domingo, pomimo upomnień czynionych mu ze strony Anglii i Francyi, wplątała go w wojnę, do której wystąpił z dwunasto-tysięczną, źle uzbrojoną i niewyowiczoną armiją. Wojna rozpoczęła się w Grudniu 1855 r. W pierwszej zaraz bitwie pobity na głowę przez wojska wyspy ś. Dominika pod wodzą Santa-Anna, Soulouąue utraciwszy wszelkie zapasy, bagaże, kasse państwa a nawet swoją koronę cesarską, zaledwie z życiem zdołał schronić się do stolicy i wtedy, skutkiem interwencyi 1'rancuzkiej w r. 1857, zobowiązał się pozostawić w pokoju swoich sąsiadów. We dwa lata potem zrzucony z tronu, udał się z całą rodziną do Jamaiki, a w dniu 86 Grudnia 1858 r. Gefrarć stanął na czele rządu. Soulouąue przez czas swego pano wania, nie przyczynił się w ni-czem do podniesienia dobrobytu i cywilizacyi swego kraju. Niepohamowana chciwość, okrucieństwa i chęć błyszczenia, odznaczyły jego rządy. Z małżonki swej murzynki Adeliny, pozostawił tylko dwie córki.

SOUlt (Mikołaj Jan Boży), książę Dalmacyi, marszałek francuzki, urodzony d. 29 Marca 1769 r. w St-Amans-la-Bastide w departamencie Tam, gdzie ojciec jego miał wiejskie gospodarstwo. W Kwietniu 1785 wszedł na prostego żołnierza do pułku piechoty i posunął się na podoficera. W r. 1792 walczył jako porucznik w batalijonie ochotników, a potem w armii Mozelskiej, był adju-tantern generała Iloche, wkrótce zaś szefem sztabu generała Lefebvre. W roku 1794 należał do armii północnej, dowodzonej przez Jourdan^a, miał udział w zawojowaniu Belgii i d. 11 Października uzyskał stopień generała brygady. Gdy armija Maas i Sambre wróciła nad Ren, znowu przeznaczono go do dywi-zyi Lefebvr’a. Jako dowódzca lekkiego wojska, przyczynił się do zwycięztw pod Altenkirchen i Friedberg i za to w r. 1799 posunięty był na generała dy-wizyi. Następnie Massena poruczył mu zdobycie małych kantonów Szwajca-ryi. Po spełnieniu tego zlecenia, Soult połączył się z Masseną pod Zurich w r. 1799 i gdy naczelny dowódzca pokonywał Rossyjan, wpadł na Austryja-ków i także ścigał resztki rossyjskie. Pod Masseną również w r. 1800 objął dowództwo prawego skrzydła armii włoskiej. Z nadzwyczajną odwag? bronił Genui i w pośród ciągłych walk starał się uskutecznić odwrót, ale raniony pod Monte-Creto, dostał się do niewoli. Odzyskawszy wolność po bitwie pod Ma-rengo, otrzymał po generale Brune dowództwo w Piemoncie, gdzie uśmierzał poruszenia ludu. W Lutym 1801 r. objął dowództwo nad armiją, aż do zawarcia pokoju zajmować mającą brzegi neapolitańskie. Gdy powrócił ztamtąd, Bonaparte mianował go generalnym pułkownikiem gwardyi konsularnej, a w' Sierpniu 1803 r. naczelnym wodzem obozu pod St-Omer. Po ustanowieniu cesarstwa mianowany marszałkiem, dowodził w r. 1805 czwartym korpusem armii i rozstrzygnął szczęśliwie bitwę pod Austerlitz. W wyprawie z r. 1806 dowodził prawem skrzydłem pod Jeną; d. 15 Października pobił feldmarszałka Kalkreuth i d. 6 Listopada przyczynił się do zajęcia Lubeki. Podczas wyprawy polskiej, Soult, mianowicie w bitwie pod Ejlau dał dowody wielkie go męztwa. Po bitwie pod Heilsbei g zajął Królewiec, podczas gdy Napoleon zwyciężał pod Friedland. Po zawarciu pokoju w Tylży, cesarz mianował go księciem Dalmacyi i w r. 1808 wyprawił do Hiszpanii. Tu objął Soult dowódz-