page0877

Samara — Samarska gubernia    869

szpital miejski. Nadto znajduje się w mieście ogród publiczny (Strukow ski) z foxalem.    J. Sa.

Samara, rzeka, początek bierze w powiecie Orenburgskim, w zachodnich stokach Syrtu Ogólnego, o 9 prawie mil od miasta Orenburga; wpada do Wołgi z lewej strony pod miastem Samarą, przebiegłszy około 57 mil drogi. Płynie zakrętami i bieg ma dość bystry; szerokość jej do 25 sążni dochodzi; prawy brzeg ma wyniosły, miejscami górzysty, lewy jest nizki. Podczas pełnej wody, pływają Samarą statki wszelkiego rodzaju i nazwy, aż do Bobrowskiego młyna, leżącego o 7 mil od ujścia. W innych porach roku, dla małej wody i niedostatku drzewa, nie jest żeglowną. Z przystani Czernoreczeńskiej przywożą rocznie Samarą rządowej soli ileckiej za summę około 250,000 rs. J.Sa...

Samarkand, niegdyś stolica, obecnie drugie miasto W.elkiej Bueharyi, leży na wschód Buchary, nad Serafchan czyli Kohik, w dolinie Sogd, w okolicy żyznej, licznemi kanałami uwodnionej. Miasto to zabudowane po większej części drewnianemi domami, liczy 10,000 ludności, trudniącej się wyrobami skór, materyj wełnianych i papieru. Od półtrzecia tysiąca lat blizko Samarkand jest jednem z najznaczniejszych miejsc składowych i zbiorowych handlu indyj-sko-azyjatyckiego krajowego i karawanowego. W odległej starożytności miasto to nazywało się Marakanda i było stolicą prowincyi Sogdiana, która za czasów Alexandra Wielkiego została spustoszoną.—W Wiekach Średnich Samarkand był zajęty przez Arabów, a w' XIII wieku dostał się pod panowanie Mongołów'. Timur czyli Tamerlan obrał to miasto za swą rezydencyję i założył w niem w końcu XIV wieku szkołę wyższą, która się wkrótce stała głównem siedliskiem teologii i literatury mahometańskiej w' Azyi Środkowej i dotąd istnieje. Do szkoły tej przyłączone jest obserwatoryjum astronomiczne. Z 250 meczetów gród ten niegdyś zdobiących, znaczna jeszcze utrzymała sie liczba. Ze w podziemiach miejscowego zamku, z największą troskliwością i ostrożnością strzeżony jest ogromny skład rekopismów i książek, w językach greckim, syryjskim, georgijskim, armeńskim, arabskim i t. d., które Tamerlan ze wszystkich stron pozgromadzał i że dla rozpoznania bogactwa tego nieoszacowanego skarbu starożytnej literatury, potrzebaby długiego lat szerego, o tern daje wiadomość Biblijoteka warszawska z r. 1849, II, str. 368.

Samarska gubernija, graniczy na północ z guberniją Kazańską i Oren-burgską; na wschód z guberniją Orenburgską; na południe z guberniją Astrachańską; na zachód z guberniją Saratowską i Symbirską. Utworzona w końcu roku 1850 (otwarta d. 1 Stycznia v. s. 1851 r.) z powiatów sąsiednich gu-bernij, a mianowicie Orenburgskiej (powiaty: Bugnlmiński, Bugurusłański i Buzułukski); Saratowskiej (powiaty: Nowouzieński i Nikołajewski) i Symbir-skiej (powiat Saratowski z częściami powiatów Syzrańskiego i Samarskiego, leźącemi na lewym (łącznym) brzegu Wołgi). Zajmuje powierzchni 3,063 mil kw^r.; dzieli się na siedm powiatów, w których miasta powiatowe: Samara, miasto guberni lalne (ob.), Bugulma (5,050 mieszkańców' płci obojga), Buguru-słan (6,507 mieszk.), Buzułuk (8,800 mieszk.), Nikołajewsk (7,213 mieszk.), Nowy Uzeń (6,659 mieszk.) i Stawropol (4,652 mieszk.). Oprócz nadzwyczajnej plenności, guberniją Samarska odznacza się jeszcze szczególną dogodnością odbytu jej zasobów zbożowych. Z północy i północo-wschodu płynie spław na rzeka Kama; z zachodu na rozległości 128y₂ mil, guberniją przytyka do lewego brzegu Wołgi, tej głównej drogi naturalnej, którą się odbywa ruch handlu zbożowego we wschodniej części Rossyi. Temi dwiema rzekami guber-nija Samarska spławia najznaczniejszą część swych zapasów zbożowych.