page0890

882

Samozgorzenie — Samsfte

żywy. Obacz Liebig: Zur Beurtheilung der Selbsfoerbrennug des memchli-chen Korpers, (Heidelberg 1850).

SamOZWańcy. Okresem Samozwańców w historyi rossyjskiej nazywa się czas upłyniony od śmierci Borysa Godunowa (1605 r.), do wstąpienia na tron domu Romanowych (1613 r.). Pierwszym z Samozwańców był, podług źródeł rossyjskich, zbiegły mnich z Czudowskiego mon aster u, syn galickiego bo-jaryna Otrepiewa, Grzegorz. Obdarzony duchem przedsiębierczym, powziął zuchwałą myśl o wstąpieniu na tron po śmierci carewicza Dymitra zamordowanego w Ugliczu (roku 1593, 15 maja). Po długoletniem tułactwie w Litwie znalazł on przytułek w domu księcia Wiszniowieckiego, i przy jego pomocy, oraz Mniszcha, wojewody sandomierskiego, wszedł w granice Rossyi r. 1604. Wkrótce Czernihow, Puływl, Rylsk i prawie cała Siewierszczyzna uwierzyły w Dymitra; sprawę jego polepszyła jeszcze bardziej śmierć Borysa Godunowa; 20 Czerwca był on juz w Moskwie, zaprowadził wojsko regularne, urządzał stosunki z mocarstwami europejskiemi; gotował się nawet do wojny z Turcyją; ale bojarowie znienawidzili go za wzgardę dawnych zwyczajów, a skłonność do cudzoziemskich. Z bojarami połączyło się ducnowieństwo i naród. Za przybyciem do Moskwy narzeczonej Dymitra, Maryny Mniszchówny, w towarzystwie Polaków, wybuchnęło powstanie, pod naczelnictwem księcia Wasila Szujskiego. Dymitr zabity r. 1606, a na tron wstąpił Szujski książę; pod nim wystąpił nowy Samozwaniec, kozak llejka, będący narzędziem księcia Szacho-wskiego. Ten książę przy pomocy Bołotnikowa, zgromadził ogromną bandę łatwowiernych, i szybko zbliżał się do Moskwy. Car Wasil wysłał przeciw Bołotmkowu Skopina Szujskiego, który rozbił Samozwańca i odparł do Tuły. Tymczasem Szachów ski przeciągnął na swą stronę wszystkie miasta do Sybe-ryi i Astrachanu i uznał kozaka Ilejkę za syna niebuszczyka cara Fiedora Iwa— nowicza, chcąc pozyskać resztę kozaków z nad Wołgi. Wraz z Ilejką, Sza-chowski udał się do Tuły, ale tu pobity przez samegoź cara i wzięty w niewolę, llejka śmiercią ukarany, Bototnikow umarł w więzieniu. Trzecim Samozwańcem, jeszcze przed zdobyciem Tuły, był Biarorusin z miasteczka Sokoła; \braham zas Palicyn nazywa go poganinem Michałem Werewkinem, a car Michał Fiedorowicz żydem. Ten przy pomocy Rożyńskiego i Lisowskiego szedł pod Moskwę i obwarował się ol2werst ztąd, we wsi Tuszynie, oczekując poddania się Moskwy. Ze wszech stron gromadzić się koło niego zaczęli kozacy. Odparty Samozwaniec z pod Moskwy, uciekł wraz z Maryną Mniszchówną do Kaługi, gdzie go zastrzelił na polowaniu książę nogajski Piotr Arasłan Uru-sow, mszcząc się śmierci ojca, utopionego w rzece Oka. Spory i niezgody między dowódzcami stawały się nowym powodem do zjawienia się Samozwańców. Czwartym był zbiegły dyjakon z za Jauzy, Izydor, który ogłosił się Dymitrem w Pskowie. Stronę jego wzięli Trubecki i Zarucki, którzy stali pod Moskwą po zabiciu Lapunewa. Jednocześnie pokazało się aż szesciu Samozwańców w Astrachaniu i północno-zachodnich miastach Rossyi. W początkach panowania cara Alexego (r. 1646) niepokoił Rossyję jeszcze jeden Samozwaniec Tymoszka Ankudynow; lecz schwytany w Holsztynie, dostawiony do ?4oskwy, tu był śmiercią ukarany publicznie.

■samotężne, jezioro w Królestwie Polski em, gubernii Płockiej, powiecie Ostrołęckim, we wsi Łęg-wiejski gminie Zaszków, między rzeką Bugiem i Narwią położone, zajmuje przestrzeni morguw 19, głębokie stóp 15. C. B.

Samsfte, wysepka należąca do Danii, leżąca między Zelandyją i Jutlandyją, ma 2 mile kwadratowe powierzchni i około 6000 mieszkańców. Jakkolwiek