page0907

899

Spoleto — Spółka

ma 8,000 miesz. a z przyległościami 14,000, broni go zamek la Rocca i reszty cyklopowskich murów, ma wspaniałe pałace, piękną katedrę i 22 innych kościołów, a także liczne klasztory i inne duchowne zakłady, bardzo wysoki most na •Mareggii i godny uwagi wodociąg, idący przez 970 stóp ponad przepaścią na 355 stóp głęboką. Jest tam prócz tego mnóstwo innych zwalisk, świadczących

0    dawnej znakomitości miasta, a między innemi zwaliska dawnego teatru, tudzież świątyń Zgody, Jowisza i Marsa, jako też i pałacu zbudowanego przez króla Teodoryka. W starożytności Spoletium było jednem z najznaczniejszych miast Umbrii i 240 r. przed Chr. było rzymską kolonjją z prawami municypalne-mi, znaną z wytrwałej obrony przeciw Hannibalowi po zwycięztwie jego w r. 217 nad jeziorem Trazymeńskicm, od czego i dzisiaj jeszcze jeden łuk w mieście nazywa się Porta d’AnnibaIe, a drugi Porta della Fuga. Gotowie zburzyli to miasto, ale Narses znowu je odbudował. Za panowania longobar— gów we Włoszech podniesione zostało do godności księztwa, które obejmowało w sobie ku końcowi IX wieku część dawnego Picenum, kraj Sabinów z główną częścią Umbrii, północną część dzisiejszych Abruzzów i część państwa Kościelnego. Gdy jest mowa o drugiem księztwie Spoleto, rozumieć przez to należy odebraną Grekom marchiją Camerino, zwaną wtedy marchiją Fermo. Książęta później przybrali tytuł margrabiów. Z cesarzem Henrykiem II, księz-two przeszło do Toskanii. Później z księztwa Spoleto utworzyła się marchija Ankony, której hrabiowie przez pewien czas całein księztwem zawiadywali. Od XIII wieku należy do państwa Kościelnego, ponieważ papieże oddawna już uważali- siebie za jego panów.

Spolie (po łacinie: spolia), tak nazywano u Rzymian oręż i rynsztunek, zabrane przez wojownika w bitwie zabitemu nieprzyjacielowi, które albo zawieszał w świątyni na cześć bóstwa, albo w własnym domu na pamiątkę swojego męztwa. Najsławniejszemi były spolia opima, uzbrojenie wodza nieprzyjacielskiego, według niektórych zdobyte osobiście przez wodza rzymskiego, według Perizoniusza zaś, przez jakiegokolwiek żołnierza, byle zabrane przed innemi spoliami po ustawieniu wojska w szyku bojowym. Dawne prawo dzieliło te spolie na trzy klassy: do najpierwszej i najświetniejszej należały te, które zawieszano w małej świątyni postawionej w tym celu przez Romulusa na kapitolu

1    poświęconej Jowiszowi Feretryjskiemu, po zabiciu Akrona, króla Ceninensów.

Po nim dwom tylko Rzymianom udało się poświęcić takie spolie, to jest Aulu-sowi Korneliuszowi Cossus, kiedy zabił Tolumniusza, króla Wejentów (r. 428 przed nar. J. Chr.) i Markowi Klaudyjuszowi Marcelliusowi, po zabiciu Virdu-mara, króla Gallów, pod Clastidium (r. 222 przed J. Chr.).    F. H. L.

Spółgłoski (consonantes), są to głoski czyli litery, tak nazywane dla tego, że nie dają się wymówić bez pomocy jakiej samogłoski. Są one albo twarde, jak np.: b, c, di, f, l, n, s, i t. d., albo miękkie, jak np.: W c, di, f, l, ń, ś i t. d. Nadto dzielą je także na słabe, jak: b, dz, di, di, d, w, g, h, z, i, i, ri i t. d., i mocne, jak: p, c, c, ci, t, f, k, ch, s, ś, sz, rz i t. d. Spółgłoski j, l, l, m, n, r nazywają się jeszcze płynnemi.    F. H. L.

Spółka. Regułą spółki w arytmetyce nazywa się sposób rozwiązania zagadnień, w których dana jest liczba do podzielenia na części proporcyjonalne liczbom danym; nazywa się zaś regułą spółki dla tego, że najczęściej zdarzają-cem się jej zastosowaniem jest podzielenie straty lub zysku osiągniętego przez spólników w jakówem przedsięwzięciu proporcyjonalnie do kapitałów przez tychże spólników złożonych. Aby dać wyobrażenie o sposobie rozwią-

57#