297
pożądliwości; w tym to stanie czysta, klasztornemi kratami niezarn-knięta dziewica niemniej ma zasługi w oczach filozofa moralisty, jak żołnierz w wyłomie.
Ale nie każdą kompleksyją opanować mogą podobne namiętności; zdarzają się zimne dziewice, których całą zaletę stanowi wada temperamentu. Łatwo każdy osądzi że sposoby uleczenia z infoma-nii zależą na tein, aby umniejszyć zbytku zdrowia i czerstwości, które czystość na męki narażają. I tak upuszczenie krwi, kąpiele, zmniejszenie jadła czyli post, pokarmy roślinne i mleczne, zatrudnienie umysłu i ciała przyzwoitą pracą i modlitwą, poskramiające, chłodzące napoje, oddalenie wszelkich okoliczności drażliwych, pobudzających zapachów, wina i spirytusów,—ugaszą zapały osób których nie można leczyć naturalnemi środkami. W przeciwnym razie wystrzegać się trzeba sprowadzania bladej niemocy.
Trudniejsze jest i mniej pewne wyleczenie bez małżeństwa zhy-steryj, a nadewszystko bez zajścia brzemienności, często bowiem nie ustają nerwowe spazmy, pomimo uściski małżonka, i dopiero wtedy się uśmierzą gdy inny wezmą kierunek siły macicy przez zawiązanie się płodu. Rzeczywiście bow iem hysteryja nie zależy jedynie od potrzeby spolenia, chociaż to wiele jest pomocne do uleczenia tej choroby; hysteryja tak wielkie sprawia osłabienie w całym układzie nerwowym brzusznym, iż z trudnością przywrócić w nim można równowagę, i że każde wstrząśnienie peryjodycznie nastąpić mającej regularności, znowu zamieszać go może.
Jeżeli oso ba hysteryją cierpiąca jest konstytucyi wątłej, nerwowej, drażliwćj, a nadewszystko co do części rodnych, które podrażnione zostały zbytkiem samogwałtu lub rozpalającemi istotami; jeżeli gorące namiętności, jakoto: zazdrość, tajemna chuć wzbronionych roskoszy, a przy tętn lubieżny, rozwiązły temperament, podniecają bezustannie draźłiwość macicy, a nie można użyć wielkiego naturalnego lekarstwa, wtedy chwycić się trzeba innego sposobu życia, otoczyć osobę silnie zająć ją mogącemi rozrywkami; trzeba żeby podróż lub przechadzki już to pieszo już konno, lub powozem, albo wycieczki po wodzie, tudzież nacierania, stawianie baniek, odwilżające, regularnie pożywane pokarmy, przywróciły harmoniją i zgodność w fuukcyjach czułości, a nadewszystko żeby Virejt Hist. Nat. T. II.
/ 38