scandjvutmpeb01

226

jego skutki, albowiem to co przywodzono o płodzie samicy tych pongo z mężczyzną, który miał z nią miód dwoje dzieci . jest nie-pewnem podaniem.

Twarz chimpansy czyli pongo jest płaska, nos płaski, rozdęty, skóra brunatna , jak na mulacie, włosy na ciele obrzeduie, chód poważny, poruszenia wymierzone, ostrożne, natura i czynności wielce do ludzkich podobne. Lubi suche lub dojrzałe owoce, bardziej niż wszelkie inne jadło; chętnie pije mlóko i inne słodkie napoje. Henryk (irose mówi, że samice są wstydliwe (1). Małpy te z nad brzegów rzeki Gambie, według Forstera, są większe i złośliwsze od pochodzących z innych miejsc Afryki. Murzyni bardzo się ich boją; są to rzeczywiście groźne zwierzęta , gdyż charakter ich nie jest tak łagodny jak poprzedzającego gatunku.

ARTYKUŁ IV.

Szczegóły wrodzonych orangutanom obyczajów.

Uważano (2) że barri (3) chodzi na dwóch nogach, podobnie jak człowiek, większą okazuje powagę i pojętność niż wszystkie inne małpy, i że wielki jest z nieyo grzecznie dla dam. Gassen-di dodaje (4) że naturalnie wiele ma rozsądku, że dosyć tylko raz pokazać mu a wszystkiego się nauczy. Gdy go ubierają stoi prosto, zupełnie tak jak człowiek; łatwo można nauczyć go grać na flecie, na gitarze i na iunych instrumentach. Jego samica, podobnie jak kobieta, podlega regularnej słabości. Według Bontiusza, orangutan z wyspy Jawy (5.) chodzi także prosto, a samica wiele wstydu okazuje, przeciwko zwyczajowi innych małp: skoro bowiem spostrzeże kogo obcego, zaraz zasłania się ręką, jak druga Wenera; płacze, wzdycha, i okazuje wszystkie zwyczaje ludzi, lak delikatnie iż rzekłbyś że tylko jej braknie mowy. Allamand przytacza list chirurga z Batawii, który powiada że widział parę tych małp. Obie-dwie bardzo się wstydziły gdy się im zbyt ciekawie przypatrywano;

(1)    Toyage aux Indes orient aleś, Lontl., 1758, p. 329.

(2)    W dziele Description de l’Afrique_t par Dapper.

(3)    Simia troglodytes, Linn.

(i) Vie de Peyresc.

(5) Simia sutyrus, Linn.