tpn 1 22480801

98 CROGRAFIA FIZYCZNA ZIEM FOLSKICH

borza i Opola, gdzie leżą one przekraczająoo na całym kompleksie śródziemno-morskiego miocenu gipsonośnego, i zawierają ponadto w dolnych warstwach szczątki zwierząt lądowych (Prox furcatus w Sośniszowicach), świadczące o przynależności do górnego miocenu.

Wielkopolskie pstre iły zawierają w wielu miejscach dwa kompleksy warstw burowęglowych, z których jedne, znane pod nazwą burowęglowej formacyi łużyckiej lub subsudeckiej, spoczywają na samym spodzie utworu na G. Szląsku, jak wspomiałem, w stropie gipsonośnego śródziemno-morskiego miocenu; w Królestwie Polskiem zaś, gdzie takowego brak, na środkowo-oligoceńskicb glaukomtowych piaskach bursztynowych. Górny kompleks, któremu towarzyszą zazwyczaj iły siwo zabarwione, mamy potężnie rozwinięty w okolicy Dobrzynia na urwistym brzegu Wisły, oraz w okolicy Poznania, gdzie zawiera, podobnie jak w Sośniszowicach na Szląsku płaskury sfero-syderytu. Oba kompleksy, jak wykazało zestawienie licznych wierceń próbnych w Królestwie Polskiem^są tak ściśle żfespolone z pstrymi iłami poznańskimi, iż niewątpliwie jedną z nimi stanowią całość W pokładach lignitu niema nigdy zachowanych odcisków liści, lecz jedynie zwęglone pnie drzewne, co świadczyć by mogło o ich wytworzeniu z namulonego przez prądy morskie pływającego drzewa, podobnie jak burowęglowe pokłady Podkarpacia i Podola, Jedyną skamieliną górnych warstw pstrych iłów Poznańskich jest Palu-dina Fuchsi świadcząca o przynależności do dolnego pliocenu, za czem przemawia również znalezienie w okolicy Torunia i Poznania zębów Mastodon Zaddachi Górna część iłów Poznańskich zdaje się być przeto równorzędną z t. zw. piętrem »Bałckiem« południowego Podola i "Ukrainy.

Mioeen śródziemnomorski. Zapadły na początku epoki mioceńskiej niż Galicyjsko Podolski z początkiem środkowego miocenu [hel-vetien) zalewa ówczesne morze Śródziemne, sięgając z jednej strony wgłąb Szląska, z drugiej do powiatów miechowskiego i pińczow-skiego; pokrywa również wystające przedtem z wody południowe cyple wyżyny środkowo Polskiej w stopnickiem i Sandomierskiem, opierając się o urwdste, wyżłobione przez bałwany morskie brzegi, wyżarte w kredowej opoce i skałach dawniejszych.

Rozmaite faciesy miocenu. Wskutek niejednakowych warunków fizyograficznych, osady mioceńskiego morza wykształciły się w kilka odmiennych typów, czyli faciesów, powtarzających się kilkakrotnie, a nader do rozpoznania od paleontologicznie wyróżnionych poziomów tej formacyi trudne. Takiemi faciesami są: 1) utwór solny podkarpacki, oraz iły gipsowe Podola : Królestwa Polskiego, odpowiadające t. zw. i>schlierowi« wdedeńskiej kotliny, jako utwór głębinowy; 2) pia-