scandjvutmp1e501

476

kly zapał, wstręt i t. p. uczucia, których bynajmniej kobieta nie może być panią! Często zdarzy się widzieć w kobietach oznaki pomięszania zmysłów, dziwactw i niedorzecznych bredni za zbliżeniem się właściwej tej płci słabości. Przeciwnie gdy czynność macierzyńskiego organu zostanie zajęta, jak naprzykład podczas brzemienności, wtedy kobiety, co przedtem były dowcipne, stają się nadzwyczaj proste i niemal glupo-wate Kontemplacyja podobneż sprawia częstokroć skutki tak na ich umyśle i całej moralności, jako i w układzie fizycznym; jak pierwsza tak i druga okoliczność stać się może przyczyną obłąkania.

Dla takich to powodów fizyjologiści i filozofowie, bez wątpienia niegrzeczni, poważyli się zaprzeczać kobiecemu rozumowi twórczych zdolności; mają go one, w swym organie do wydania nowych istot, mówili ci panowie. Przeciwnie gienijusz zakwitnąć może sam przez się, przez dzielność w doskonałym mężczyźnie, wszelki przymiot niewieści oziębia go. Dzicy nawet wysoką mają opinją o dziewictwie; Irokiezi, Hurono-wie przypisują czystości dar prorokowania, jak dawniej mniemano u Hebrajczyków. (1)

Jeżeli to prawda że wielkie namiętności podnoszą wyobraźnią, dają skrzydła myśli, unoszą duszę w owe górne krainy, z których ona w za-hwyceniu przypatruje się światu, i wzbija się do śmiertelności, jedy-n^pym więc będzie środkiem pozyskania tego popędu, aby się chronić od nasycania roskoszami, aby mocniej natężać sprężyny oporu i wstrzemięźliwości. W istocie bowiem im mniej marnuje się życia, tein dłużej się je utrzyma. Przeciwnie nic bardziej nie wyczerpuje, nic bardziej nie wyniszcza i pędzi ku starości wszystkich zwierząt i roślin, jak zbyt czę-s te roskosze i ich płody. Podobnie się tu dzieje jak ze zmrokiem; im bardziej przyzwyczaja się oko do rażącego blasku światła, tem bardziej osłabia się lub ginie jego zdolność widzeuia, przeciwnie bowiem wzmacnia się ona w ciemności. Tak samo rzecz się ma ze wszystkicmi nasze-ini zdolnościami, a co zbyt trwoni jeden organ, tracą na tem inne organy: na ogólny zapas bogactwa ciała iduszy idzie wszystko, co sięzktó-rejkolwiekbądź strony oszczędzi. Powściągliwość więc sama przynosi nam korzyści. A tak zamożny, Silne mający zdolności, przy równych z innych stron okolicznościach, będzie ten który ich najwięcej oszczędzi, zachowa, aby ich miał zapas na ważniejsze wypadki i potrzeby. Tyra więc sposobem mężczyzna przewyższyć może innych mężczyzn, tym pewniej, jeżeli już odziedziezył po rodzicach mocne siły żywotne. Taka była myśl twórców religij, którzy przypisują czystość czyli bezżenność sługom świętych obrzędów, aby tein mocniej przywiązać duszę do rzeczy niebieskich, a rozwiązać węzły łączące je z rzeczami ziemskiemi. Ale Orygenes przekroczył eel odcinając źródło siły i zasługę zjej przekonywania.

Kiedy w epoce dojrzałości organizacyja ludzka rozwinie się, kiedy roślina człowieka, iż tak powiem otworzy swe kwiaty, wtedy wchodzi

(1) Lafitean Mneurs des snuuages, t. I. p. 174, i Rabbi {Mairaonitlef, lib. De fundamenta fegis, cap. VII.