WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH529 I

513

baskijskie pokolenia zajmował; się dobywaniem miedzi, gdyż w 18 wieku znosiły miedziane rudy do fortu Churchille, najodleglejszej na zachodzie czaty towarzystwa budsonskiego, i właśnm dla wyśledzenia łożyska tego metalu przedsięwziął Samuel Hearne’) w r. 1770 swoją wędrówkę, kt.óia go do wykrycia rzeki gór miedzianych i jój ujścia do lodowatego morza doprowadziła. W^łaścir elem obszarów tych kopalń nad jeziorem Etie był władzc-a hordy Fond cłu lac, a sądząc po liczbie przodkowy których wąyliczyć był w stanie, drzewo jego rodowe musiało sięgać aż do początku 12 wieku²).

Pewien niemiecki górnik, który owemi kopalniami zarządzał, donosi ³), że dawni Czerw*onoskórzy kruszyli rudę za pomocą ognia i polewania jej następnie wodą, z głazów zaś czystego metalu kawały młotem odbijali, nożami z krzemienia ie okrawywali, a potćm nożem i młotem pożądany kształt im nadawali, gdyż „wytapiania i odlewania starzy Indyjame nie znaliA A przynajmniej w kopalniach nad gór-nem jezmrem nie można było tego wykazać, chociaż zkądiuąd twierdzą, że i lane naczynia miedziane gdzieindziej przypadkiem znaleść imano⁴). Nie ma więc najmniejszego powodu do odmówienia starodawnym Irokezom, w których kramie owe znakomite kopalnie miedzi leżały, zasługi z dokonywania owych górniczych robót, wiążąc je w sposób awanturniczy z Aztekami Mexiku, V* iemy również i o tern, że ostrza z obsydianu znajdowano w grobach na wschód od Mississipi a nawet nad jeziorem Ontario, że ów minerał tylko z Mexiku tam się mógł dostać. Lecz ow^re kawałki obsydianu dowodzą tak samo wędrówki Azteków w tamte okolice, jak np. znalezienie monety z napisem kufskim zwiedzenia Islaudyi przez Arabów. Wszak pod Schus-senried znaleziono przedmioty z nefrytu z okresu reniferowego, pochodzące z dalekich stron, i dowodzące, że kupiectwo iuż wtedy daleko ręka sięgało. Gdyby ze znalezienia ostrzy obsydian owych w Stanach Zjednoczonych chciano ściślejsze związki z kulturą Azteków wyprowadzić, toby takim samym prawem można ustanowić wpływ sta-

Reise zum Eismeer, Berlin 1797, str 4 i 14.

²) Schoelcraft, fntiian Tribes. Part I, str. 95.

³) Ausland 1866, str. 424.

*1 Lecz Rau (Arch. f. Anthrop. 1. c. 1871. T. V str. 3) zapewnia na nowo, Ż6 dawni mieszkańcy północnej Ameryki sztuki odlewu z miedzi wcale nie znali.

■Etnologia. 33

http://rcm.org.pl