scandjvutmp1a601

382

pozwalać wegetować w gnuśnej nieczynności, wr ociężałej niedba-łości wielu narodom, które jej na pokarm używały. Taki moralny stan Amerykanów pogorszały jeszcze używane na pokarm jadalne korzenie, jako to maniok, kassawa i kartofle, rzecz bowiem dowiedziona, że pokarmy równy wywierają wpływ na naszę konstytu-cyją jak klimaty,

Niedoskonały, niedołężny, stan, w którym znaleziono amerykańskie nawet najwyżćj udoskonalone narody, pewno zależał w wielkiej części od pożywanych przez nich mało posilających imało wzmacniających roślinnych pokarmów, tudzież od wpływu wilgotnego klimatu, który także osłabiał ich konstytucyją. Dla tego też Hiszpanie, lubo wstrzemięźliwi, jednakże jedli daleko więcej niż rodowici Amerykanie.

Gdyby w miejsce pszenicy a nawet ryżu, używać zaczęto pokarmów amerykańskich, wypadłoby powiększyć ilość ostatnich, iżby otrzymać z nich tyleż pożywienia ile go dają tamte. Stąd wynika, że ludzie Chlebem się żywiący silniejsi są od ludów ryżem się utrzymujących; ci na wyższym są szczeblu cywilizacyi niż ludy kukuru-zą żyjące; ostatnie zaś mało przewyższają umysłowemi zdolnościami Murzynów' przestających na prosie i kuzkuzie, a składających najnieudolniejszą gałęż rodu ludzkiego. ' A więc im grubsze i mniej wyrobione są pokarmy, tern bardziej zdają się obciążać umysł, czyli pogrążać ludzi w grubej zwierzęcości (1).

Kiedy się zastanowimy nad właściwym każdemu ludowi gustem, przekonamy się tem mocnićj o przytoczonej zasadzie. Wszyscy podróżni powiadają nam że mieszkańcy krajów przybiegunowych piją z uajwiększem upodobaniem tran wielorybów, Iudojadów, jedzą łój niedźwiedzi i innych zwierząt. Laponowie, Grenlandczycy, Is-landczycy (2), dzicy w Północnćj Ameryce, Irokezi i inni Kanadyjczycy, Kamczadale zajadają, jako najulubieńszy przysmak, tłuszcz wieloryba, zgorzkły rybi (ran, i t. p.; ich żołądek trawi z zadziwiającą łatwością te najniestrawniejsze pokarmy, zimno bowiem

(1) Murzyni wolą naprcykład, kuknruze czerwoną, lubo twardszą i mniej smaczną od białej lub żółtej, która jest plenniejszą. Najgrubsze.wiec ludy ubiegają się za najgrub-izemi pokarmami.

(2; Ta to tlustość ma nadawać żółty kolor ich ciału.