0013

88 STRUKTURA GRUPY SPOŁECZNEJ

_{t f}.    ..... .    . 7^1

łączności czy też poczucie solidarności. W literaturze anglojęzycznej określana jest terminem Identification, przyjętym w naszym kraju nawet w języku po- !: tocznym jako tzw. identyfikacja, czyli utożsamianie się jednostki z dan? grup? (wsi?, miastem, rodzin?, grup? religijn? itp.).

Takie ujmowanie więzi sięga do pogl?dów klasyków socjologii. Przede j wszystkim do Augusta Comte’a, który określał j? jako naturalne d?żcnie do«jj. współdziałania. Durkheim również posługiwał się pojęciem świadomości zbiorowej j-ko zespołu wierzeń, uczuć, idei, które trwaj? w grupie mimo wymiany pokoleń. Określał je jako tzw. przedstawienia zbiorowe. Pojęcie Durkheima tzw. solidarności mechanicznej, jako wynikającej ze wspólnoty ideowo-moral-nej i światopogl?dowo-religijnej, w przeciwieństwie do solidarności organicznej, wynikaj?cej ze społecznego podziału pracy, może być interpretowane jako podejście quasi-psychospołecznc.

W socjologii współczesnej autorzy ujmuj?cy zjawiska społeczne w świadomości ludzi z reguły traktowali więź jako pewne stany psychospołeczne jednostek. Tak np. Theodorc Ncwcomb¹-' określił więź stwierdzaj?c, że rozumie przez to pojęcie podobieństwo orientacji dwóch lub więcej osób w stosunku do czegoś. Obok pojęcia orientacji pojęcie podobnych postaw czy też podobnego stosunku do tych samych wartości miało definiować więź społeczn?.

W polskiej literaturze socjologicznej ujęcie psychospołeczne więzi rozwin?ł Stanisław Ossowski. Opisał j? następuj?co: „Składa się na to - czytamy -aprobuj?ca świadomość przynależności do grupy, tendencja do zachowania najważniejszych konformizmów' grupowych, kult wspólnych wartości, świadomość wspólnych interesów', ale i gotowość do przekładania interesów' grupy ponad interesy osobiste, jeżeli taki konflikt zajdzie, albo przynajmniej przekonanie, że się powinno interesy grupy przekładać nad swoje”¹⁷.

Ossowski przeprowadził analizę różnych określeń więzi społecznej, a w tym identyfikacji jako określenia najczęściej przyjmowanego. Zwrócił jednak uw^ragę, że identyfikacja może być realna, wyrażająca się w^r rzeczywistym członkostwie w' grupie, ale może też być potencjalna, gdy jednostka nic jest członkiem danej grupy, ale do niej aspiruje. Ossowski przywołał tu stwierdzenie Znanieckiego, iż więź, która stanowi przecież o istnieniu grupy, może być określona jako intencjonalne współdziałanie. Konkluduj?c doszedł do stwierdzenia, że wspólne tym wszystkim interpretacjom jest założenie, iż „[...] zbiór ludzi staje się grup?

^lfl Th. N c w c o m b, The Siudy of Consensus, [w:] Sociology Today, cds R. K. Merton, L. Brown, L. S. Cortrcll, vol. U, New York 1965, s. 279.

S. Ossowski, O osobliwościach nauk społecznych, Warszawa 1962, s. 52.