030

Pr. jbiur (><1 rrd. pnjrf.dr.hib.J. K. ?K>lK>W(kKgi> *(Y stawy totatuitugi*. Vimm iiKtt. ISKN 8S-2O4-M22-0Cby TCf

Rozdział 2-

Toksykometria

Elżbieta Bruchajzer

2.1. Wprowadzenie

Toksykometria jest dziedziną toksykologii, która zajmuje się oceną toksycznego działania substancji Ma ona szczególnie duże znaczenie w dzisiejszych czasach Światowe piśmiennictwo chemiczne podaje informacje na temat ok. I min związków, a spisy substancji chemicznych (TSCA. KINECS) obejmują 70 000 100 000 związków Około 1500 z nich to tzw. substancje wielko-tonażowe, których produkcja roczna przekracza 10000 ton (Rydzyński, Kuchowicz. 1997) Choć wydaje się. że twor/cnie nowych związków chemicznych nic przebiega już z laką intensywnością jak przed laty. to jednak każdego roku na rynek trafia ok. 2000 nowych substancji Związki tc wprowadza się do użytku jako leki, barwniki, rozpuszczalniki, składniki mas plastycznych. kosmetyki, pestycydy, środki dodawane do żywności lub paszy zwierzęcej itd Kontakt z nimi ma więc nic tylko wąska grupa robotników produkujących tc substancje. 3lc także znacznie szersza populacja ludzi stykających się z gotowym wyrobem Toksyczność tych związków powinna być więc dobrze poznana, zanim wejdą one do produkcji i zostaną przekazane do stosowania.

Celem badań toksykometryc/nych jest przede wszystkim wykrycie szkodliwego działania związku, jakościowa i ilościowa jego charakterystyka oraz ustalenie przyczyny zgonu Badania te są również podstawą do wyjaśnienia mechanizmów działania toksycznego. Wszystkie tc wysiłki zmierzają do opracowaniu zasad, które zapobiegałyby zatruciom, a więc odpowiedniego zabezpieczenia przy produkcji, transporcie, przechowywaniu, dystrybucji, użyciu określonej substancji. Dąży się wreszcie do określenia dopuszczalnych parametrów ekspozycji człowieka i samego środowiska naturalnego, co wyraża się liczbowo w postaci dopuszczalnych stężeń w powietrzu w zakładach produkcyjnych, powietrzu atmosferycznym, wodzie pitnej, żywności

30    2 TOKSYKOMtlRIA