0528

Bomba 497

należyty porządek i oczyścić z elementów antyradzieckich wszystkie dworce i lotniska¹

Wieczorem przed odjazdem do Poczdamu Stalin zatelefonował do Żukowa:

- Niech wam nie przyjdzie do głowy witać nas z kompanią honorową i orkiestrą. Przyjdźcie na dworzec sami i przyprowadźcie, kogo uznacie za stosowne.

Szesnastego lipca o 5.30, w dniu przyjazdu Stalina, Stany Zjednoczone przeprowadziły na pustyni w Nowym Meksyku próbę nuklearną, która zmieniła oblicze świata i pod wieloma względami zmąciła triumf Stalina. Wiadomość przekazano telegraficznie Harry’emu Trumanowi, następcy prezydenta Roosevelta: Dziecko urodziło się pomyślnie.

Stalin i Mołotow, w asyście Poskriebyszowa, Własika i Wałeczki, wyszli na niemal pusty peron, gdzie czekał na nich Żuków i Wyszyński. Stalin, „w dobrym nastroju”, wsiadł do opancerzonej limuzyny ZiS 101, ale potem otworzył drzwi i zaprosił Żukowa, aby pojechał z nim do rezydencji w Ba-belsbergu, dwupiętrowego pałacyku z piętnastoma pokojami i odkrytą werandą, jak poinformował go Beria, wyposażonego w elektryczność, ogrzewanie i centralę telefoniczną na 100 numerów. Był to dom Ludendorffa. Stalin nienawidził wymyślnych mebli i rozkazał usunąć większość z nich - tak j ak uczynił to niegdyś w swoim kremlowskim mieszkaniu.

Spóźnił się na konferencję, lecz nie miało to większego znaczenia: najważniejsze decyzje zapadły w Jałcie. Inni przywódcy przybyli 15 lipca i pojechali obejrzeć Kancelarię Rzeszy. Beria, który był już w Berlinie wraz z synem Sergo, by nadzorować przygotowania, też chciał zobaczyć ruiny, ale posłusznie czekał na pozwolenie Stalina. Sam Stalin nie chciał jechać, nie był turystą. Toteż Beria, w workowatym garniturze i rozpiętej pod szyją koszuli, zwiedzał Berlin wraz z nieskazitelnie ubranym Mołotowem.

W południe we wtorek 17 lipca Stalin, w mundurze generalissimusa, zjawił się w „Małym Białym Domu” Trumana na ich pierwsze spotkanie. Nowy prezydent w ogóle nie poruszył kwestii, która zdominowała konferencję. Sergo Beria napisał, że jego ojciec, informowany przez agentów o amerykańskim projekcie nuklearnym, w tym samym tygodniu przekazał wiadomość Stalinowi: „Nie wiedziałem o tym wtedy, a w każdym razie nie od Amerykanów” - skomentował to Stalin. Beria po raz pierwszy poinformował Stalina o Projekcie Manhattan w marcu 1942 roku: „My też musimy

1

Funkcjonariusze NKWD naprawili wszystkie instalacje elektryczne w Babelsbergu i, podobnie jak w Jałcie, sprowadzili własną straż pożarną. Ponadto Stalin miał do dyspozycji magazyn żywności z 20 lodówkami [...] i trzy gospodarstwa z fermami hodowlanymi i drobiowymi, magazynami owoców i warzyw oraz dwie specjalne piekarnie obsadzone zaufanym personelem, które mogą dostarczać 850 kilogramów chleba dziennie.