053 bmp

7. Badanie łączy selsynowych

7.1. Wiadomości ogólne

Selsyny są to mikromaszyny indukcyjne służące w automatyce, w układach pomiarowych i sterowania do zdalnego przekazywania położenia kątowego na drodze elektrycznej lub do przekształcania przemieszczenia kątowego na wielkość elektryczną np. napięcie.

Selsyny stanowią odmianę czujników indukcyjnych o zmiennej indukcyjności wzajemnej; najczęściej pracują parami. Para selsynów wraz z przewodami łączącymi tworzy łącze selsynowe. W zależności od charakteru spełnianych funkcji wyróżnia się kilka typów selsynów oraz łączy, między innymi:

-    selsynowe łącza wskaźnikowe,

-    selsynowe łącza różnicowe,

-    selsynowe łącza transformatorowe.

Do grupy selsynów zalicza się również rezolwery zwane selsynami: przetwornikowymi, trygonometrycznymi lub przelicznikowymi. Rezolwery znalazły zastosowanie zwłaszcza w robotach przemysłowych i sterowanych numerycznie obrabiarkach jako pojedyncze w odróżnieniu od wspomnianych wcześniej łączy selsynowych analogowe przetworniki kąta na sygnał napięciowy. W serwomechanizmowych układach regulacji wykorzystuje się rezolwer w dwóch rozwiązaniach jako przetwornik kąta obrotu elementu połączonego z jego wałem na:

1)    fazę napięcia 'wyjściowego - przetwornik fazowy,

2)    amplitudę napięcia wyjściowego - przetwornik amplitudowy.

7.2. Budowa selsynów

Konstrukcja selsynów nadawczych (zadających kąt) i odbiorczych (odbierających przesunięcia kątowe) w łączach wskaźnikowych (rys. 7.1) jest przeważnie podobna. Selsyn posiada nieruchomy stojan oraz ruchomy wirnik, które mogą mieć bieguny wydatne lub utajone.

Budowa stojana i wirnika decyduje o wielkości momentu statycznego i momentu bezwładności selsyna. Na stojanie jest umieszczone jednofazowe uzwojenie pierwotne wzbudzenia. W żłobkach wirnika znajduje się trójcewkowe uzwojenie wtórne (synchronizacji) wykonane z trzech identycznych cewek przesuniętych między sobą w przestrzeni o kąt 120° i połączonych w gwiazdę. Końce cewek łączą się z trzema pierścieniami i przez trzy szczotki z tabliczką zaciskową. Niektóre typy selsynów o utajonych biegunach stojana mają jednofazowe uzwojenie wzbudzania na wirniku, trójcewkowe zaś na stojanie. Zmniejsza się przez to liczba szczotek (maleje ciężar wirnika, mniejszy jest moment tarcia i lepsze wykorzystanie materiałów), natomiast wzrasta gęstość prądu przewodzonego przez poszczególne szczotki.

Selsynowe łącze różnicowe składa się z dwóch selsynów nadawczych i sds;ma różnicowego. W selsynie różnicowym znajdują się dwa trójcewkowe uzwojenia połączone w gwiazdę, umieszczone jedno w stojanie, drugie nawinięte na wirniku (rys. 7.2).

Rys. 7.2. Schemat selsyna różnicowego

<N

0>

OT

O

Q

107