1010

Rozdział 1 • Wiadomości wstępne

• statystyka musi charakteryzować aktualne, istniejące w rzeczywistości, warunki gospodarcze i społeczne (ponieważ warunki te nieustannie się zmieniają, konieczna jest systematyczna modyfikacja zakresu i metod badań oraz dostosowywanie ich do standardów międzynarodowych).

Dążąc do spełnienia jednocześnie obu, sprzecznych ze sobą założeń, statystycy mają często skłonność do zapatrywania się w przeszłość posługując się standardowymi - nie zawsze jednak aktualnymi - pojęciami i definicjami. Utrudnia to często wykrywanie tendencji w gospodarce czy życiu społecznym. Dodatkowym dylematem statystyk typowych dla danego kraju jest konieczność przejęcia informacyjnych standardów międzynarodowych, które umożliwiają porównywanie danych w skali wielu krajów. Nie zawsze jednak te uniwersalne i kompromisowe rozwiązania odpowiadają w pełni warunkom danego kraju.

W przypadku polskiej statystyki pod koniec lat 80-tych stało się jasne, że dotychczasowy system statystyki musi ulec modyfikacji. Po pierwsze dlatego, że zmieniały się potrzeby informacyjne kraju związane z przechodzeniem na system gospodarki rynkowej i tworzeniem się demokratycznego społeczeństwa. Poza tym Polska musiała dostosować własną statystykę do norm i standardów międzynarodowych (zwłaszcza w kontekście integracji z UE). Zobowiązania te wynikają m.in. z podpisanego przez Polskę Układu Europejskiego (art. 92). Polska ze swej strony ma zapewnić dostarczanie wiarygodnych danych statystycznych do urzędu statystycznego Unii Europejskiej - F.urostatu. Eurostat powstał w 1953r., a jego siedziba mieści się w Luksemburgu. Główną rolą Eurostatu jest przygotowanie i opracowanie porównywalnych danych statystycznych na poziomie Wspólnoty.

Statystyka ekonomiczna Unii opiera się obecnie na Systemie Rachunków Narodowych i jest w znacznym stopniu zintegrowana, jednakże i w Unii wprowadzenie przyjętych rozwiązań napotyka na wiele trudności. Statystyczna harmonizacja i procesy integracji w UE są w znacznym stopniu ułatwione przez fakt, iż UE ma do dyspozycji dw-a ważne narzędzia: legalne instrumenty oraz uprawnienia do finansowania statystycznych przedsięwzięć krajów członkowskich. Pierwszy z nich umożliwia Eurostatowi tworzenie dla krajów' członkowskich „europejskiego języka statystycznego" przez przyjęcie przez ich rządy odpowiednich aktów prawnych dotyczących pojęć, definicji, klasyfikacji i standardów statystycznych. Eurostat może również przyczynić się do sfinansowania prac potrzebnych przy dostosowaniu krajowych systemów' statystycznych do wypracowanego zharmonizowanego układu. Eurostat wspiera również finansowo współpracę urzędów' statystycznych krajów Europy Środkowej i Wschodniej (w' tym Polski) w ich dostosow'ywaniu do systemów statystycznych odpowiednich dla gospodarki rynkowej.

W UE szczególny nacisk położono na unię ekonomiczną i wspólny rynek i w związku z tym działania harmonizujące statystykę zostały ukierunkowane na statystykę ekonomiczną w^r skali makro (w- zakresie rachunków' narodowych, cen, finansów publicznych, bilansu płatniczego) oraz mikro (w przemyśle). Równolegle prowadzi się harmonizację badań środowiska i statystyki społecznej.

13