13

sytuacji zdrowotnej, prowadzonej głównie pod kątem klinicznych objawu w niedoborów żywieniowych, wykorzystywane są badania ogólnolekarskie.

Ocena historii żywienia pacjenta

We współczesnym piśmiennictwie światowym szczegółowo opisano zalety i wnd\ różnych metod oceniających sposób żywienia, podano cele każdej /, im li i możliwości interpretacyjne. Zostały one szczegółowo omówione w rozdziali- 7 I Właściwe przeprowadzenie pełnej oceny sposobu żywienia nastręcza jednak vvi< h trudności metodycznych i wymaga odpowiedniego przeszkolenia. Jeśli osohn prowadząca badanie stanu odżywienia nie ma niezbędnego przygotowania, m> powinna takiej oceny podejmować, ale musi każdorazowo zorientować •-(«, w jakości żywienia danego osobnika, gdyż może to pomóc ukierunkou i. właściwe badania i ułatwić interpretację ich wyników. Dlatego niezbędni- p i uzyskanie podstawowych informacji jakościowych o żywieniu się respondcnin w okresie poprzedzającym dokonanie wywiadu, z tym że okres ten powinien ko ściśle określony. Zebraniu tych informacji służą następujące pytania pomocmc/i © Ile posiłków podstawowych Pan(i) spożywa w ciągu dnia?

© W ilu posiłkach w ciągu dnia występują produkty dostarczające binlli i zwierzęcego (mięso, wędliny, drób, ryby, mleko i przetwory mleczne, sery, j;i|.i)' © W ilu posiłkach spożywa Pan(i) warzywa i owoce oraz czy są one w poslm i surowej, czy głównie w postaci gotowanej?

© Jakie napoje pije Pan(i) do posiłków?

© Jakie tłuszcze stosuje Pan(i) do smarowania pieczywa i do sporządzania poi mu ■ © Co najczęściej Pan(i) spożywa, jakie produkty i potrawy? o) Czy stosuje Pan(i) suplementację, tzn. czy zażywa witaminy i skladml i mineralne w formie preparatów farmaceutycznych (jakie, od jak diiwmt i w jakich dawkach)?

Krótka informacja o sytuacji społecznej

Zebranie informacji o sytuacji społecznej badanej osoby jest niezbędni-, nM złe położenie socjalne i ekonomiczne można wiązać się z niewłaściwym żywieniem i ryzykiem nieodpowiedniego stanu odżywienia. Brak picmyil^ na zakup żywności może ograniczać swobodny wybór produktów spo/vv¥i c/.ych oraz powodować brak regularności w spożywaniu pokarmu. Dn.kii kowym czynnikiem sprawczym może też być brak wiedzy żywieniowej, l'i \ dokonywaniu wywiadu socjologicznego należy ponadto uwzględnić mo/liwu^l występowania innych indywidualnych uwarunkowań, które mogą pmw.nl t do wad żywieniowych i nieodpowiedniego stanu odżywienia, np. upr/oI/him do spożywania niektórych produktów, stosowanie modnych diet nicw/.r.nd nionych wiedzą żywieniową ilp.

Krótka historia występowania chorób

Dla całości obrazu stanu odżywienia badanych osób duże znaczenie ma przeprowadzenie wywiadu o schorzeniach, na które chorowali oni w przeszłości lub chorują obecnie. Jest to niezbędne, gdyż wiele chorób może bezpośrednio lub pośrednio zmieniać zapotrzebowanie organizmu na energię i składniki odżywcze (tab. 7.2.1), przyczyniając się do występowania niedo-

Tabela 7.2.1. Wybrane choroby i stany chorobowe zmieniające zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze wg Roe, 1979

Choroba	Zmiana zapotrzebowania
Zapalenie płuc	Ą- energia białko
Niedokrwistość:
na tle niedoboru żelaza	Ą żelazo /^witamina C
złośliwa	>jv witamina Bl2
Nadciśnienie	sód
choroby serca	sód ą. magnez
niedokrwienna choroba serca	Ą potas cholesterol \Sr tłuszcz
Alkoholowa marskość wątroby	ą witaminy B, C, A, D,
	białko (jeśli nastąpiło uszkodzenie wątroby)
	^ sód
Chroniczne choroby nerek	^ białko
(nie dializowane)	>Jr witamina D

Tabela 7.2.2. Wybrane leki lub grupy leków wpływające na spożycie, wg Roe, 1979

Zmniejszające spożycie
Intencjonalnie redukujące apetyt	© np. Mazindol, Tsolipan, Avipron, » grupa „wypełniaczy”
Wywołujące niechęć do jedzenia	o naparstnica i pochodne alkaloidy przeciwnowotworowe przeciwdrgawkowe « alkohol (w nadmiarze) uspokajające (w nadmiarze)
Zwiększające spożycie
Intencjonalnie zwiększające apclyt	np. Cyproheptadinc alkohol (w małych ilościach)
Nie intencjonalnie zwiększające apetyt	korlyk osteroidy douslno hypoglikemicznc insulina niektóre psychotropowe