22,23

brzmiała poprawnie. Wyćwiczenie właściwych układ* warg i języka, dolnej szczęki i górnych zębów, wa języka i podniebienia miękkiego w znacznym stopi przyspiesza powstawanie nowych dla dziecka gło* oraz wzmaga kontrolę wymawiania danej głoski po czas zabaw, a potem w mowie spontanicznej. A dzieei mogły kontrolować ułożenie własnych warg c języka, wskazane jest umieszczenie w sali lustra, w ki rym przedszkolaki mogłyby obserwować swój wyi twarzy. Do tego celu nie może służyć lustro zawieszo w łazience, gdyż ćwiczenia usprawniające narzą mowne należy przeprowadzać w sali.

Ćwiczenia z tej grupy należy łączyć z ćwiczeniai oddechowymi (np. parskanie źrebaczka wykonyw podczas wydechu), fonacyjnymi (naśladowanie m czenia krowy: muuu — usta wysunięte do przód oraz wspomnianymi wyżej ćwiczeniami logorytmic nymi.

Przystępując do wykonywania ćwiczeń artykuł cyjnych należy dzieci odpowiednio do nich przygot wać, przeprowadzając wybrane ćwiczenia z poprzedni działów, aby wymawianie głosek stało się częś< składową zabawy, a nie trudną do pokonania ci przedszkolaka przeszkodą.

Znajomość przez nauczycieli fonetyki ułatwi im w szukiwanie cech charakterystycznych dla danej głos oraz różnic między głoskami; zapoznanie się z budo\ narządów mownych na schemacie pozwoli skojarz ruchy narządów na rysunku i w rzeczywistości; wied z zakresu prawideł poprawnej wymowy uniemożli tolerowanie błędnej wymowy typu: gieneral zami; generał, nogie zamiast nogę, mniasto zamiast mias pjasek zamiast piasek, letko zamiast lekko, idom zami: idą, wymawianie ą na końcu wyrazu z przesad nosowością itp.

Przedstawione ćwiczenia artykulacyjne dotyczą wymoM 22

I I" * li u izolacji (z podziałem na głoski, które dziecko i i mi io wypowiadać w momencie przyjścia do przed-i ■ I ile, których ma prawo uczyć się dopiero w wieku lat), w grupach głosek, w wyrazach, zdaniach,

•    ■i i u li. Te ostatnie podane są w sposób wycinkowy, i • l •. ' dokładne i w miarę pełne zestawy znajdzie

•    i.lnik w pracach Jak usuwać seplenienie i inne

wymowy¹ oraz Minimum logopedyczne nauczyciela /■* r,l\-Jwla^%. Zarówno te książki, jak i nazwiska "i* mtorów są znane w całym kraju i myślę, że za~ H'01< w książkach" ćwiczenia są stosow^rane przez nau-

•    \ • u li w pracy nad mową dzieci przedszkolnych.

• .....wiając poprzednie grupy ćwiczeń (oddechowe,

Iiiii.m yjne, logorytmiczne, słuchowe, motorycznc na-

•    jdi.w mownych) wskazywałam na ich związek

•    •• \ mową. Dlatego też ćwiczenie wymowy należy roz-

I.....vn;ić już w najmłodszej grupie przedszkolnej

i głosek, które dzieci 3-letnie powinny wymawiać, i" •' Imdząc do głosek nowych. Przedstawione wcześ-""i gmpy ćwiczeń mają służyć ćwiczeniu wymowy,

¹¹' v | toinóc dzieciom w pokonaniu trudności związanych '"•wą artykulacją. Ćwiczenia artykulacyjne należy więc i" '-prowadzać równolegle z tamtymi, zaś stopień nasi-•' om ćwiczeń pomocniczych powinien zależeć od stanu ■mowy dzieci. Nie ma więc sensu np. drobiazgowe \mI" mywanie ćwiczeń odechowych, jeśli wszystkie d*n' i, z którymi nauczyciel pracuje, prawidłowo Tl mają fazę wydechową i różnicują wdech — wy-d" li, natomiast czas ten należy poświęcić ćwiczeniom ■ mncj grupy, np. słuchowym czy usprawniającym nul /.|dy mowne.

< \vn /,cnia każdej następnej grupy są trudniejsze od

' i ¹ Anion, G. Demel, ISty czek: Jak usuwać seplenienie i inne wady rw»i>fcv. Warszawa 1978 WSiP.

‘ ¹ ■ l irmrl: Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola. War-uwa Vm, WSiP.

a;i