148

Pr. jbiur (><1 rrd. pnż.dr.hib.J. K. ?K>lK>W(kKgi> *P><K(ia\    Vimm 200S. ISbN 83-204. M 22-0Cby TCf

Rozdział 6

Metale

Czesław Orłowski

6.1. Wprowadzenie

Toksykologia metali ciężkich obejmuje wiele pierwiastków, których masa atomowa jest większa od masy atomowej sodu. a gęstość większa od 5 g/cm ‘ Tradycyjnie do grupy tej zalicza się także pierwiastki o charakterze pólmetali (mctaloidów; As. Sbi Pewne właściwości metali, jak np. kowalność czy wysokie przewodnictwo cieplne i elektryczne sprawiły, że znalazły one zastosowanie niemal we wszystkich gałęziach przemysłu. Wiele przedmiotów jest wykonanych z metali.

Większość metali odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmów żywych, pełniąc w mm funkcję czynników regulatorowych lub będąc składnikami enzymów (koenzymy). Metale te zalicza się do pierwiastków niezbędnych. Tylko w stosunku do niektórych (As. Cd. lig. Pb. Sb) dotychczas nie wykazano biologicznej niezbędności

W dalszej części rozdziału przedstawiono charakterystykę sześciu wybranych metali arsenu < As), chromu (Crl. kadmu (Cd), niklu tNi). ołowiu (Pb) oraz rtęci <Hg). Za takim wyborem przemawia fakt. ze pierwiastki te znajdują się w czołówce priorytetowych trucizn zarówno zawodowych, jak i środowiskowych. Podsumowano i uwypuklono najważniejsze właściwości toksykomet-rycznc wybranych metali (tab 6.1).

Czynnikiem wpływającym mi „priorytetowość" danej trucizny oraz na zainteresowanie mą toksykologów jest wystąpienie epidemii zatruć u ludzi. Ze względu na specyficzne warunki panujące w przemyśle, niemal wszystkie metale ciężkie wywoływały zatrucia śmiertelne u ludzi. Choć epidemie zatruć w populacji generalnej występują rzadko, budzą jednak duży niepokój społeczny.

Istotną cechą metali ciężkich jest ich duża pcrsystcncja (trwałość) środowiskowa, a rozwój cywilizacyjny przyczynia się do dalszego wzrostu ich

148 b MtlALC