323

A HibUl. IM1U.1 ,Vv»«    r ), buui :uO

ISBN D4H1II ł-7. © l>. WN TOS >«}

108 RÓWNOWAGI FAZOWE W UKŁADACH JEDNOSKŁADNIKOWYCH    323

W temperaturze krytycznej następuje zrównanie obydwu gęstości, czemu towarzyszy zanik granicy pomiędzy cieczy a parą. Zjawisko to można obserwować wizualnie, jeżeli naczynie, w którym znajduje się ciecz i para. ma przeźroczyste ściany.

Warunkiem skroplenia jakiegokolwiek gazu jest uprzednie oziębienie go poniżej tent peratury krytycznej (labl. 10.4). Trudność w skropleniu tlenu, azotu i wodoru polega na tym, ze gazy te mają temperatury krytyczne bardzo niskie, znacznie poniżej temperatury pokojowej.

Tablica 10.4. Temperatury krytyczne

niektórych carów

C.az	Tempera! ur.i kryiwrzna. K
Hel	5,19
Wodór	322
Azot	126 2
Tlen	154.6
Para wodna	617.2

10.8.3 RÓWNOWAGI ODMIAN POLIMORFICZNYCH

W paragrafie 7.14 wspomniano o zjawisku polimorfizmu, polegającym na występowaniu substancji w kilku odmianach o różnej strukturze krystalicznej Odmiany takie różnią się także prężnością pary nasyconej i każdej z nich odpowiada inna krzywa prężności pary na diagramie fazowym danej substancji. Wzajemne położenie takich krzywych decyduje o trwałości odmian. Zgodnie z regułą wypowiedzianą w poprzednim paragrafie najtrwalszą odmianą jest zawsze ta. która w danej temperaturze wykazuje najniższą prężność paty. W punktach przecięcia się dwóch krzywych prężności pary w równowadze z. parą pozostają równocześnie dwie odmiany.

Rozróżniamy odmiany poliinorficzne enanejotropowe i mono! ropowe względem siebie. Dwie odmiany nazywamy enancjotropowynu, jeżeli ich przemiana odbywająca się w określonej temperaturze może zachodzić w obu kierunkach: niskotemperaturowa odmiana fi przechodzi w trakcie ogrzewania w wysokotemperaturową odmianę a, natomiast w czasie oziębiania odmiana a przemienia się w fi. Temperatura przejścia jest jedyną temperaturą, w której obie odmiany pozosiają równocześnie w równowadze z parą.

Krzywa AB na rys. 10.4 przedstawia prężność pary nad niskotemperaturową odmianą fi. krzywa BC — nad wysokotemperaturową odmianą u i krzywa CD — nad cieczą. Współrzędne punktu B podają warunki współistnienia odmian u i fi 7. parą, współrzędne punktu C — warunki współistnienia odmiany a z cieczą i z parą W czasie ogrzewania w punkcie B następuje przemiana «* w fi. w punkcie C topnienie odmiany «. Przemiany zachodzące w przypadku dostatecznie powolnego chłodzenia stanowią odwrócenie procesów przebiegających w czasie ogrzewania. Jeśli jednak ciecz jest oziębiana szybko,