154

Pr. jbiur (><1 rrd. pi>Z.dr.hib.J. K. ?K>lK>W(kKgi> *IV<taavy totatuitugi*. Vimm 200S. ISKN 8S-2O4-M22-0Cby TCf

6.2.4.    Mechanizm działania toksycznego

Związki As¹' wykazują znaczne powinowactwo do grup -SH białek, enzymów i koenzymów, tworząc połączenia typu:

^    HS—R    /^S_R

R— A»    +    -- R—A*

HS—R    's —R

Szczególnie dobrze poznane jest działanie luizytu ichlorowinylodichło-roarsenu) bojowego środka parzącego. Luizyt w zetknięciu z wodą ulega przemianie do tlenku arscnullll). który tworzy silne połączenia z. kwasem liponowym (rys 6 3) - jednym ze składników układu dekarboksylacji kwasu pirogronowego. Kwas liponowy zawiera 2 grupy tiolowc leżące blisko siebie, które z tlenkiem arsenu tworzą strukturę pierścieniową znacznie trwalszą niż merkaptydy. Kwas liponowy może być reaktywowany przez związki diuolo-wc. np dimerkaptopropanoł znany pod nazwą BAL <Brirish Anti-Lewisite\.

Połączenia arsenu pięciowartościowego ulegają najpierw redukcji do związków As’⁴, przez co następuje opóźnienie ich działania toksycznego Istnieją również dowody, ze zw iązki As' ‘ wskutek podobieństwa strukturalnego do fosforanów zaburzają oksydatywną fosforylację. uniemożliwiając tworzenie ATP

6.2.5.    Toksyczność ostra i objawy zatrucia

Zatrucia ostre (przypadkowe, samobójcze lub mordercze l występują rzadko Nieorganiczny arsen trójwartościowy jest bardziej toksyczny niż pięciowanoś-ciowy. Wiadomo także, że arsen w roztworze jest bardziej toksyczny niż pobrany w postaci stałe j lub z posiłkiem prawdopodobnie ze względu na lepsze wchłanianie. Dawka śmiertelna arszeniku (As_;0.) dla człowieka wynosi 70 180 mg (1-3 mg/kg mc). Przyjmuje się. Ze bardziej toksyczne są nieorganiczne związki arsenu w porównaniu ze związkami organicznymi. Dla porównania. LD* <per os) ansenianów i iAsV) dla szczurów wynosi 100 mg kg m.c., arseninów(lAsIII)-41 mg/kg mc . MMA-961 mg/kg me., natomiast DMA - 644 mgkg m.c.

Zatrucie ostre drogą pokaimową objawia się uszkodzeniem żołądka i jelit - silnymi wymiotami i biegunką, często krwawą. Następujące wskutek tego odwodnienie ustroju może doprowadzić do wstrząsu Ponadto występują skurcze mięśni, obrzęk twarzy i zaburzenia czynności serca.

6.2.6.    Toksyczność przewlekła i objawy zatrucia

U pracowników narażonych inhalacyjnie na wysokie stężenia (rzędu kilkuset Mgm'l zwłaszcza trójwartościowego arsenu charakterystycznym objawem była perforacja przegrody nosowej oraz wyczuwalny oddech czosnkowy

154    6. METALE