55
- iLibrary Keader
Strona 55/228
22 SłuJby policyjne w KrilMwe Pdsbm w l«*h 1815-1810
2.2. Służby policyjne w Królestwie Polskim w latach 1815-1830
Okres napoleoński odebrał ogromną rolę w dziejach dziewiętnastowiecznej Europy. Rządy Napoleona zaznaczyły swój wpływ w wielu dziedzinach życia państwowego i społecznego. Po Kongresie Wiedeńskim w widu krajach wprowadzono nowe* rozwiązania organizacyjne służb policyjnych oparte na wzorach francuskich. Paryskie doświadczenia Vidocqa w zakresie stosowanych metod pracy policyjnej polegające na korzystaniu z usług tajnych informatorów stały się powszechne na całym konty-
| W okresie konstytucyjnym Królestwa Polskiego rozbudowano znacznie system instytucji policyjnych. Szczególną wagę władze carskie przywiązywały do działania służb policyjnych realizujących zadania kontrwywiadu politycznego, które skupiały cały swój wysiłek na inwigilacji polskich środow isk niepodległościowych w Królestwie.
Utworzono wiele jednostek policji politycznych niezależnych od siebie, mających różnych zwierzchników oraz. różne ośrodki dyspozycyjne wydające polecenia, a przede wszystkim usilnie konkurujących ze sobą. Działały one poza obowiązującym w Królestwie porządkiem prawnym. Decydujący wpływ na kształt i kierunki działalności policji politycznej w Królestwie miały dwie osoby, zresztą rywalizujące ze sobą; wielki książę Konstanty i senator M. Nowosilcow.
Już po zajęciu Warszawy w 1813 roku generał-gubernator łanskoj poleci! prowadzenie tajnej obserwacji życia publicznego w stolicy i przegląd prywatnej korespondencji. Jeszcze w tym samym roku Rosjanie powołali do życia pierwszą tajną policję polityczną pod zwierzchnictwem policmajstra świeczyna i generała Lewickiego, którą w 1817 roku przekształcono w Wyższą Wojskową Sekretną Policję. Niezależnie od tego, na początku 1817 roku wielki książę Konstanty w swojej Kancelarii utworzył Wyższą Tajną Policję Wojskową, przejmując formację utworzoną przez Świeczyna i Lewickiego. Ponadto książę Konstanty dysponował korpusem żandarmerii dowodzonym przez Aleksandra Róż.nieckiego.
W 1815 roku kierownictwo Wyższej Tajnej Policji Wojskowej powierzono Konstantemu Van der Noot. Po jego śmierci w 1818 roku stanowisko to objął płk Jerzy Kempcn i pozostawał na nim do roku 1823. Po nim szefem tej instytucji policyjnej został Mateusz Schley i pełnił tę funkcję at do wybuchu powstania listopadowego, kiedy to został uwięziony i 15 sierpnia 1831 roku powieszony*. Wielki książę Konstanty, zamierzając inwigilować najwyższych urzędników państwowych, niezależnie
' W. Stretfedó. Beyneezeńituei na ziemiach pab&kii. Od kmiecia grodowego do granatowe/ armii. War
szawa l»l.
F* Ite!ix iLibrary Reader
Wyszukiwarka