Enzymy 113
W podanym powyżej przykładzie posłużono się nazwą zwyczajową enzymu. Nazwa systematyczna a-amylazy to l,4-glukanohydrolaza:a-l,4-glukan. Nazwy systematyczne enzymów składają się z dwóch części: pierwsza, zakończona na ,,-aza”, wskazuje na typ katalizowanej reakcji; draga jest nazwą substratu lub substratów. Dodatkowe informacje, niezbędne do wyjaśnienia mechanizmu reakcji, podawane są w nawiasie po nazwie systematycznej enzymu.
Komisja Enzymowa dopuszcza stosowanie nazw potocznych enzymów, zwłaszcza w rdniesieniu do enzymów dawno odkrytych np. a-amylazy, trypsyny, chymotrypsyny itp. Często używa się także dwuczłonowych, zwyczajowych nazw enzymów np. oksydaza mleczanowa (EC 1.1.3.2 - oksydoreduktaza L-mleczan : tlen). Są one utworzone wg schematu, w którym pierwsza część nazwy pochodzi od nazwy rodzaju katalizowanej reakcji i zawsze ma końcówkę ,,-aza”, natomiast draga część jest tworzona od nazwy' substratu, podanej w formie przymiotnika (końcówka „-owa”).
W praktyce laboratoryjnej można zetknąć się również z nazwami zwyczajowymi enzymów, które zostały utworzone od nazw ich substratów przez dodanie przyrostka ,,-aza” np. rybonukleaza, ureaza, arginaza. Obecnie nie tworzy się nazw enzymów od nazwy substratu.
Na ogół używanie potocznych nazw enzymów jest wygodniejsze i powszechnie stosowane w literaturze podręcznikowej, natomiast w pracach naukowych podaje się nazwy systematyczne i numery klasyfikacyjne.
Tab. 4.1 Klasyfikacja enzymów
klasa główna |
typ katalizowanej reakcji |
kryteria podziału na podklasy |
EC 1. Oksydoreduktazy |
utlenienie i redukcja między dwoma substratami (przenoszenie elektronów' i protonów lub bezpośrednie wdączanie tlenu do substratu) |
rodzaj grupy w' donorach ulegającej utlenieniu (-CHOH, aldehydowa, ketonowa itp.) |
EC 2. Transferazy |
przenoszenie grup funkcyjnych (innych niż wodór) między dwoma substratami |
rodzaj grupy przenoszonej (jednow'ęglowa, glikozylowa, azotowa) |
EC 3. Hydrolazy |
hydroliza |
typ wiązania ulegającego hydrolizie (peptydowe, estrowe, glikozydowc) |
EC 4. Liazy |
niehydrolityczne rozrywanie wiązań pojedynczych |
typ rozrywanego wiązania (C-C, C-O, C-N, C-S) |
EC 5. Izomcrazy |
przekształcenia w obrębie tej samej cząsteczki (wewnątrzcząsteczkowe, racemizacja, izomeryzacja, utlenianie i redukcja, przenoszenie grup itp.) |
typ izomeryzacji |
EC 6. Li gazy (syntetazy) |
łączenie dwóch związków sprzężone z rozerwaniem wiązania pirofosforanowego w ATP lub innych nukleotydach wysokoenergetycznych |
typ utworzonego wiązania (C-C, C-O, C-N, C-S) |